African National Congress
From Wikipedia (Af) - Reading time: 7 min
| African National Congress | |
| ANC | |
| |
Vlag van die African National Congress
| |
| Leier | Cyril Ramaphosa |
|---|---|
| Slagspreuk | South Africa's National Liberation Movement |
| Gestig | 8 Januarie 1912 |
| Nuusbrief | ANC Today |
| Hoofkwartier | Luthulihuis, Sauerstraat 54, Johannesburg, Gauteng |
| Jeugvleuel | ANC-jeugliga |
| Ideologie | Afrika-nasionalisme Linksgesinde nasionalisme Sosiale demokrasie Demokratiese sosialisme |
| Nasionale affiliasie | Tripartite Alliance |
| Internasionale affiliasie | Sosialistiese Internasionaal[1] |
| Amptelike kleure | Swart, groen, goud |
| Webblad | www
|
Die African National Congress (ANC) is 'n bevrydingsorganisasie en politieke party wat Suid-Afrika sedert die land se eerste nie-rassige, demokratiese nasionale verkiesing van April 1994 regeer. Dié party is in 1912 in Bloemfontein as die South African Native National Congress (SANNC) gestig en was jare lank 'n verbode organisasie in Suid-Afrika. Die huidige naam is in 1923 aanvaar.
Ná die algemene verkiesing van 2024 het die ANC vir die eerste keer in Suid-Afrika se demokratiese geskiedenis sy meerderheid in die parlement verloor. Dit bly steeds die grootste party, met minder as 41% van die stemme. [2] Die party het ook sy meerderheid in Kwa-Zulu Natal, Gauteng en Noord-Kaap verloor. Ten spyte van hierdie terugslae het die ANC mag op nasionale vlak behou deur 'n groot koalisie waarna verwys word as ‘n Regering van Nasionale Eenheid, insluitend partye wat saam 72% van die setels in die Parlement het.[3]
Geskiedenis
[wysig | wysig bron]- Die hoofartikel vir hierdie afdeling is: Geskiedenis van die African National Congress.
.jpg)
.jpg)
Die ANC is op 8 Januarie 1912 gestig deur onder andere John Dube, Pixley ka Seme en Sol Plaatje om hom te beywer vir die regte en vryhede van alle Afrikane. Die ANC-jeugliga is in 1944 deur Nelson Mandela, Walter Sisulu, en Oliver Tambo gestig.
Die sege van die Nasionale Party in die 1948-verkiesing en die implementering van apartheid lei tot die sogenaamde Defiance Campaign van 1952, en die opstel van die Vryheidsmanifes in Kliptown in 1955.
In 1959 word die Pan Africanist Congress of Azania (PAC) gestig deur Robert Sobukwe en 'n groep ANC-lede wat gekant was teen die ANC se wending weg van swart nasionalisme af.
As gevolg van sy vreedsame verset teen apartheid en die vele inperkings wat hy hieroor moes verduur, word die Nobelprys vir Vrede in Desember 1961 aan ANC-presidentgeneraal Albert Luthuli toegeken. Hy en sy vrou, Nokukhanya, word deur die regering toegelaat om die oorhandigingseremonie in Oslo by te woon.
Na aanleiding van 'n beroep deur Albert Luthuli word die Anti-apartheidsbeweging in Brittanje gestig en internasionale druk teen die apartheidsbewind, hoofsaaklik deur boikotte, neem toe.
Die besluit van die ANC om oor te gaan na gewapende stryd, en die stigting van Umkhonto we Sizwe (MK), lei tot die inhegtenisname op 11 Julie 1963 van Nelson Mandela en 18 ander MK-lede op die plaas Liliesleaf by Rivonia. Tydens die sogenaamde Rivonia-verhoor word Mandela, Walter Sisulu, Govan Mbeki, Raymond Mhlaba, Elias Motsoaledi, Ahmed Kathrada en Denis Goldberg op 11 Junie 1964 skuldig bevind aan sabotasie en lewensvonisse opgelê. Hierna is die ANC verban.
Geallieerde organisasies
[wysig | wysig bron]- Anti-apartheidsbeweging
- COSATU
- Sosialistiese Internasionaal
- Suid-Afrikaanse Kommunistiese Party (SAKP)
- United Democratic Front (UDF)
Bekende lede van die ANC
[wysig | wysig bron]- Albert Luthuli
- Nelson Mandela
- Thabo Mbeki
- Phumzile Mlambo-Ngcuka
- Walter Sisulu
- Oliver Tambo
- Jacob Zuma
Presidente van die ANC
[wysig | wysig bron]- Dr. John L. Dube 1912–1917
- Sefato M. Makgatho 1917–1924
- Eerw. Zaccheus R. Mahabane 1924–1927
- Josiah T. Gumede 1927–1930
- Dr. Pixley ka Isaka Seme 1930–1936
- Eerw. Zaccheus R. Mahabane 1937–1940
- Dr. Alfred Bitini Xuma 1940–1949
- Dr. James S. Moroka 1949–1952
- Hoofman Albert Luthuli 1952–1967
- Oliver Tambo 1967–1991
- Nelson Mandela 1991–1997
- Thabo Mbeki 1997–2007
- Jacob Zuma 2007–2017
- Cyril Ramaphosa 2017–tans
bron vir tot 2007.[4]
Verkiesingsresultate
[wysig | wysig bron]
0–20%
20–40%
40–60%
60–80%
80–100%
0–20%
20–40%
40–60%
60–80%
80–100%
Nasionale verkiesings
[wysig | wysig bron]Nasionale Vergadering
[wysig | wysig bron]- Die hoofartikel vir hierdie afdeling is: Nasionale Vergadering van Suid-Afrika.
| Verkiesing | # van algehele stemme |
% van algehele stemme |
# van algehele setels gewen |
+/– | Regering |
|---|---|---|---|---|---|
| 1994 | 12 237 655 | 62,65 | 252 / 400 | – | In regering |
| 1999 | 10 601 330 | 66,35 | 266 / 400 |  14
|
In regering |
| 2004 | 10 880 915 | 69,69 | 279 / 400 | 13
|
In regering |
| 2009 | 11 650 748 | 65,90 | 264 / 400 |  15
|
In regering |
| 2014[5] | 11 436 921 | 62,15 | 249 / 400 | 15
|
In regering |
| 2019[6] | 10 026 475 | 57,5 | 230 / 400 | 19
|
In regering |
| 2024 | 6 459 683 | 40,18 | 159 / 400 | 71
|
In regering van nasionale eenheid met DA, IVP, PA en GOOD |
Nasionale Raad van Provinsies
[wysig | wysig bron]- Die hoofartikel vir hierdie afdeling is: Nasionale Raad van Provinsies.
| Verkiesing | # van algehele setels gewen |
+/– | Regering |
|---|---|---|---|
| 1994 | 60 / 90 | In regering | |
| 1999 | 63 / 90 | 3
|
In regering |
| 2004 | 65 / 90 | 2
|
In regering |
| 2009 | 62 / 90 | 3
|
In regering |
| 2014 | 60 / 90 | 2
|
In regering |
| 2019 | 54 / 90 | 6
|
In regering |
Provinsiale verkiesings
[wysig | wysig bron]| Verkiesing | Oos-Kaap | Vrystaat | Gauteng | KwaZulu-Natal | Limpopo | Mpumalanga | Noordwes | Noord-Kaap | Wes-Kaap | |||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| % | Setels | % | Setels | % | Setels | % | Setels | % | Setels | % | Setels | % | Setels | % | Setels | % | Setels | |
| 1994 | 84,35% | 48/56 | 76,65% | 24/30 | 57,60% | 50/86 | 32,23% | 26/81 | 91,63% | 38/40 | 80,69% | 25/30 | 83,33% | 26/30 | 49,74% | 15/30 | 33,01% | 14/42 |
| 1999 | 73,80% | 47/63 | 80,79% | 25/30 | 67,87% | 50/73 | 39,38% | 32/80 | 88,29% | 44/49 | 84,83% | 26/30 | 78,97% | 27/33 | 64,32% | 20/30 | 42,07% | 18/42 |
| 2004 | 79,27% | 51/63 | 81,78% | 25/30 | 68,40% | 51/73 | 46,98% | 38/80 | 89,18% | 45/49 | 86,30% | 27/30 | 80,71% | 27/33 | 68,83% | 21/30 | 45,25% | 19/42 |
| 2009 | 68,82% | 44/63 | 71,10% | 22/30 | 64,04% | 47/73 | 62,95% | 51/80 | 84,88% | 43/49 | 85,55% | 27/30 | 72,89% | 25/33 | 60,75% | 19/30 | 31,55% | 14/42 |
| 2014[5] | 70,09% | 45/63 | 69,85% | 22/30 | 53,59% | 40/73 | 64,52% | 52/80 | 78,60% | 39/49 | 78,23% | 24/30 | 67,39% | 23/33 | 64,40% | 20/30 | 32,89% | 14/42 |
| 2019[6] | 68,74% | 44/63 | 61,14% | 19/30 | 50,19% | 37/73 | 54,21% | 44/80 | 75,49% | 38/49 | 70,58% | 22/30 | 61,87% | 21/33 | 57,54% | 18/30 | 28,64% | 12/42 |
Munisipale verkiesings
[wysig | wysig bron]| Verkiesing | Stemme | % | +/– |
|---|---|---|---|
| 1995–96 | 5 033 855 | 58% | – |
| 2000 | Geen vrygestel | 59,4% | 1,4%
|
| 2006 | 17 466 948 | 66,3% | 6,9%
|
| 2011 | 16 548 826 | 61,9% | 4,4%
|
| 2016[7] | 21 450 332 | 55,7% | 6,2%
|
| 2021 | 14 531 908 | 47,5% | 8.2%
|
Sien ook
[wysig | wysig bron]- Lys van politieke partye in Suid-Afrika
- Indian National Congress, Indiese eweknie en bondgenoot[8][9]
- 55ste Nasionale Konferensie van die African National Congress
Verwysings
[wysig | wysig bron]- ↑ (en) "Full Member Parties of Socialist International". Socialist International. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 27 April 2020.
- ↑ "In a historic election, South Africa's ANC loses majority for the first time". NPR. 1 Junie 2024. Besoek op 1 Junie 2024.
- ↑ Chothia, Farouk; Kupemba, Danai Kesta; Plett-Usher, Barbra (14 Junie 2024). "ANC and DA agree on South Africa unity government". BBC News. Besoek op 14 Junie 2024.
- ↑ Uys, Isabelle. (2007). Feitegids : 'n Kernensiklopedie. Kaapstad: Pharos Woordeboeke. ISBN 978-1-86890-065-7. bls. 9.
- ↑ 5,0 5,1 (en) "2014 National and Provincial Elections Results – 2014 National and Provincial Election Results". elections.org.za. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 15 September 2019. Besoek op 7 Oktober 2016.
- ↑ 6,0 6,1 (en) "This is how many MPs each party can send to Parliament". News24. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 8 November 2019. Besoek op 11 Mei 2019.
- ↑ (en) "Results Summary – All Ballots" (PDF). elections.org.za. Geargiveer (PDF) vanaf die oorspronklike op 19 Junie 2019. Besoek op 7 Oktober 2016.
- ↑ (en) "Indian National Congress and African National Congress sign MoU to boost ties". The Economic Times. 10 Junie 2008. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 17 Februarie 2020. Besoek op 30 Oktober 2019.
- ↑ (en) "The Congress Party Model: South Africa's African National Congress (ANC) and India's Indian National Congress (INC) as Dominant Parties". Universiteit van Kaapstad. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 30 Oktober 2019. Besoek op 30 Oktober 2019.
Eksterne skakels
[wysig | wysig bron] |
Wikimedia Commons bevat media in verband met African National Congress. |
- (en) Amptelike webwerf
- (en) African National Congress op Facebook
- (af) African National Congress op Instagram
- (en) African National Congress op Twitter
- (en) "African National Congress". Encyclopædia Britannica. Besoek op 30 Oktober 2019.
EncycloReader
is supported by the 
KSF