Benjamin Disraeli

Benjamin Disraeli, eerste graaf van Beaconsfield (21 Desember 1804 - 19 April 1881) was 'n Britse staatsman en konserwatiewe politikus wat twee keer as premier van die Verenigde Koninkryk gedien het. Hy speel 'n sentrale rol in die totstandkoming van die moderne Konserwatiewe Party, en definieer sy beleid en breë uitreik. Disraeli word onthou vir sy invloedryke stem in wêreldaangeleenthede, sy politieke gevegte met die leier van die Liberale Party, William Ewart Gladstone, en sy een-nasie konserwatisme of 'Tory-demokrasie'. Hy het die konserwatiewes die party gemaak wat die meeste geïdentifiseer is met die glorie en mag van die Britse Ryk. Hy is die enigste Britse premier wat van Joodse afkoms was. Hy was ook 'n romanskrywer en publiseer fiksiewerke, selfs as premier.

Disraeli is gebore in Bloomsbury, toe 'n deel van Middlesex. Sy vader het die Judaïsme verlaat ná 'n geskil in sy sinagoge; jong Benjamin het op 12-jarige ouderdom 'n Anglikaan geword. Na verskeie onsuksesvolle pogings betree Disraeli in 1837 die Laerhuis. In 1846 het die destydse eerste minister, sir Robert Peel, die Konserwatiewe Party verdeel oor sy voorstel om die koringwette te herroep, wat behels het dat die tarief op ingevoerde graan beëindig word. Disraeli het in die Laerhuis met Peel daaroor gebots. Disraeli het 'n belangrike figuur in die party geword. Toe Lord Derby, die partyleier, drie keer in die 1850's en 1860's regerings gevorm het, dien Disraeli as Kanselier van die Skatkis en Leier van die Laerhuis.

Met Derby se uittrede in 1868 word Disraeli vir 'n kort tyd eerste minister voordat hy die algemene verkiesing later daardie jaar verloor. Hy keer terug na die opposisie, voordat hy sy party na 'n oorwinning lei in die algemene verkiesing van 1874. Hy behou 'n hegte vriendskap met koningin Victoria, wat hom in 1876 tot graaf van Beaconsfield verhef het. Disraeli se tweede termyn is oorheers deur die Oosterse vraagstuk - die stadige verval van die Ottomaanse Ryk en die begeerte van ander Europese moondhede, soos Rusland, om voordeel ten koste van die Ottomaanse Ryk te trek. Disraeli het gereël dat die Britte 'n groot belang in die Suez Canal Company in Egipte verkry. Na Russiese oorwinnings oor die Ottomane het Disraeli in 1878 op die kongres van Berlyn daaraan gewerk om vrede op die Balkan te verkry teen gunstige terme vir Brittanje en ongunstig vir Rusland, sy jarelange vyand. Hierdie diplomatieke oorwinning oor Rusland het Disraeli as een van Europa se voorste staatsmanne gevestig.

Wêreldgebeure het daarna teen die konserwatiewes gedraai. Omstrede oorloë in Afghanistan en Suid-Afrika het sy openbare steun ondermyn. Hy het Britse boere kwaad gemaak deur te weier om weer koringwette in te stel in reaksie op swak oeste en goedkoop ingevoerde graan. Met Gladstone wat 'n massiewe toespraakveldtog voer, verslaan sy liberale Disraeli se konserwatiewes tydens die algemene verkiesing van 1880. In sy laaste maande het Disraeli die konserwatiewes in opposisie gelei. In 1826 begin, het hy romans dwardeur sy loopbaan geskryf, en publiseer sy laaste voltooide roman, Endymion, kort voordat hy op 76-jarige ouderdom sterf.

• Braun, Thom. Disraeli the Novelist (Routledge, 2016).
• Bright, J. Franck. A History of England. Period 4: Growth of Democracy: Victoria 1837–1880 (1893)online 608pp; highly detailed political narrative
• Cesarani, David. Disraeli: The Novel Politician (Yale UP, 2016).
• Clausson, Nils. "Benjamin Disraeli, Sybil, or The Two." in Handbook of the English Novel, 1830–1900 ed. by Martin Middeke and Monika Pietrzak-Franger (2020) pp 189–204. aanlyn