Bologna

Bologna Bulåggna
Kaart	Wapen
	Vlag
Land	Italië
Gebied	Emilia-Romagna
Koördinate	44°29′N 11°20′O / 44.483°N 11.333°O / 44.483; 11.333
Stigting	534 v.C.
Oppervlakte:
- Totaal	140,86 vk km
Hoogte bo seevlak	54 m
Bevolking:
- Totaal (2020)	394 843
- Bevolkingsdigtheid	2 800/vk km
Tydsone	UTC +1 (MET)
- Somertyd	UTC +2 (MEST)
Burgemeester	Matteo Lepore (PD)
Amptelike webwerf	comune.bologna.it

Bologna is die hoofstad van die administratiewe streek Emilia-Romagna in die noorde van Italië. Bologna, wat in administratiewe opsig 'n Metropolitaanse stad vorm, is teen die suidelike rand van die Povlakte aan die voet van die Apennyne en tussen die Reno- en die Savena-rivier geleë.^[1] Die munisipale gebied het sowat 394 843 inwoners (soos op 31 Augustus 2020). In 2021 is Bologna se portieke deur Unesco as wêrelderfenisgebied gelys.

Bologna is een van die mees ontwikkelde stede in Italië en word ook dikwels as een van die stede met die hoogste lewenskwaliteit in Italië gelys. In 2006 was dit die stad met die vyfde hoogste lewenskwaliteit en in 2007 twaalfde (uit 103 Italiaanse stede).^[2] Bologna het hierdie status te danke aan sy sterk nywerheidstradisie en ligging: by die kruising van die land se belangrikste hoofweë en spoorweë, asook sy wye reeks hoogs ontwikkelde maatskaplike dienste. Dit is ook die tuiste van die oudste universiteit van die Westerse wêreld, die "Alma Mater Studiorum", wat in 1088 gestig is.

Naas sy universiteit word Bologna in Italië ook verbind met die rooi baksteenargitektuur van sy torings, booggange en paleise in die historiese middestad (Centro storico) en die tradisionele sterk steun vir linksgesinde partye en sy gesofistikeerde kookkuns – vandaar sy byname la Dotta ("die Geleerde"), la Rossa ("die Rooie") en la Grassa ("die Vette").

Die kulinêre landskap van Bologna en Emilia-Romagna se mees befaamde bakens sluit naas ragù prosciutto crudo (Parma-ham), parmesaankaas, pienk mortadella, eierpasta (soos tortellini) en balsamico-asyn in. Vir kaloriebewuste besoekers word egter ook ligte variante van Bologna se tradisionele disse berei. Bolognese-sous word nie hierby gereken nie – Spaghetti Bolognese word dus nie op plaaslike spyskaarte gelys nie. In Bologna word in plaas daarvan tagliatelle (die klassieke pastasoort van Emilia-Romagna) met ragù alla bolognese bedien.

Vir argitektuurliefhebbers is Bologna 'n volmaakte voorbeeld van Romeinse en Middeleeuse stadsbeplanning, met 'n stervormige straatrooster en lang reguit strate en paaie. Die stad is langs die Via Emilia geleë, een van die vernaamste antieke Romeinse paaie wat Rimini met Piacenza verbind het. Die stad het al vroeg voordeel uit sy ligging getrek, temidde van vrugbare vlaktes en wingerde. Die welvaart binne sy stadsmuur het gepaard gegaan met 'n liberale gees en atmosfeer waarin vrydenkers en entrepreneurs kon floreer. Die hoë torings van invloedryke families, wat in die Middeleeue verrys het, getuig van hierdie periode in die stadsgeskiedenis. Hulle het as wonings, wagtorings en statussimbole vir magtige dinastieë gedien voordat Bologna in 1506 deel van die Pouslike State geword het.

Vandag is Bologna een van Italië se mees vooruitstrewende stede met 'n sterk ekonomiese basis en 'n groot studentebevolking wat bydra tot sy lewendige atmosfeer en kulturele lewe. In 1999 het die ministers van onderwys uit 29 Europese lande in Bologna vergader om 'n polities-programmatiese verklaring ten opsigte van die standardisering van Europese akademiese studies en grade en die Europeeswye mobiliteit van studente te teken. Hierdie transnasionale hervorming van tersiêre onderwysstelsels word na as die Bologna-proses verwys.

• San Petroniobasiliek (kerk)
• Santo Stefanokerk
• Torre Asinelli ('n toring van 97 meter)

Vanaf die 12de eeu het Bologna 'n kunsmatige stelsel van waterlope ontwikkel, bestaande uit kanale, sluise en ondergrondse pyplyne wat as energiebron vir nywerhede gedien het. So het die stad tot 'n belangrike industriële sentrum ontwikkel – met 'n verskeidenheid verwerkingsnywerhede wat van syvervaardiging tot meganiese ingenieurswese gestrek het. Sommige historiese nywerheidsgeboue het bewaar gebly en is omskep in muse en uitstalruimtes.

Sokker het 'n lang tradisie in Bologna. Die stad se vernaamste sokkerklub, Bologna FC 1909, het sewe Italiaanse kampioenskappe gewen (die mees onlangse in 1963–64), wat dit een van die suksesvolste in die Serie A se geskiedenis maak. Die klub speel sy tuiswedstryde op die Stadio Renato Dall'Ara met 'n kapasiteit van 38 000, wat ook beide die Italiaanse nasionale rugbyspan en sokkerspan gehuisves het, maar ook San Marino se nasionale sokkerspan. Daarbenewens is dit sowel tydens die FIFA Sokker-Wêreldbekertoernooi in 1934 as tydens die FIFA Sokker-Wêreldbekertoernooi in 1990 vir wedstryde ingespan.

Rugby is ook gewild in Bologna: Rugby Bologna 1928 is een van die oudste Italiaanse rugbyklubs en ook die eerste wat by die Italiaanse Rugbyfederasie aangesluit het.^[3]

Naby die dorp Imola is die Enzo en Dino Ferrari-renbaan geleë wat al tydens die San Marino Grand Prix in Formule Een ingespan is.

• (de) Carl Wilhelm Macke (red.): Bologna und Emilia Romagna. Eine literarische Einladung. Berlin: Verlag Klaus Wagenbach / SALTO 2019

Wikimedia Commons bevat media in verband met Bologna.

• (en) Toerisme-inligting oor Bologna op Wikivoyage
• (it) Amptelike webwerf
• (en) (fr) Amptelike Unesco-bladsy
• (en) "Bologna". Encyclopædia Britannica. Besoek op 29 Julie 2021.