Bulawayo

Bulawayo koBulawayo
Kaart	Wapen
	Vlag
Land	Zimbabwe
Provinsie	Bulawayo
Koördinate	20°10′S 28°34′O / 20.167°S 28.567°O / -20.167; 28.567
Stigting	1840
Stadstatus	1897
Oppervlakte:
- Totaal	1 706,8 vk km
Hoogte bo seevlak	1 358 m
Bevolking:
- Totaal (2016)	1 200 337
- Bevolkingsdigtheid	700/vk km
Tydsone	UTC+2 (SAT)
Burgemeester	Solomon Mguni
Amptelike webwerf	citybyo.co.zw

Bulawayo (Noord-Ndebele: koBulawayo) is met 'n geraamde bevolking in 2016 van 1 200 337 Zimbabwe se tweede grootste stad naas Harare en die hoofstad van die gelyknamige provinsie, hoewel dit vir alle praktiese doeleindes eintlik die hoofstad van Matabeleland is. Matabeleland is weens administratiewe doeleindes in twee provinsies verdeel: Lupane dien as hoofstad van Matabeleland-Noord en Gwanda as hoofstad van Matabeleland-Suid. Dit is die vernaamste nywerheidstad in die land en dien as die spilpunt van die land se spoorwegnetwerk as gevolg van sy strategiese ligging tussen Zambië, Botswana en Suid-Afrika.

Die stad is op sy huidige perseel in 1894 aangelê, maar sy geskiedenis kan teruggevoer word tot 1868 toe daar 'n hewige stryd gevoer is oor wie die opvolger van koning Silkaats moes wees. Sy seun Lobengoela het uiteindelik die nuwe koning van die Ndebele geword en in 1872 het hy sy nuwe hoofstad, kwaBulawayo ("plek van die vervolgde man"), gestig.

Bulawayo is op die sentrale hoogland in Zimbabwe aangelê, 1 359 meter bo seespieël in 'n gebied wat sonnig en warm in die somer en koel in die winter is. Die reënval is hoofsaaklik tot die somer beperk en geweldadige donderstorms kom gereeld voor.

Op 1 November 1893 is die Ndebele deur die aankomende leër van die British South Africa Company verslaan. Lobengoela het gevlug na die noorde en sy hoofstad is aan die brand gesteek en het so byna geheel en al uitgebrand, sien Shangani-patrollie. Die blanke stigters van die stad het gehoop dit sou eendag vir Johannesburg in grootte kon ewenaar, omdat daar gerugte was van ontsaglike goudvelde in die nabyheid. So het fortuinsoekers hierheen gestroom.

Ná opstande deur die Mashona en Ndebele onderdruk is, het die dorp vooruitgang begin maak. Die spoorlyn vanaf Suid-Afrika het die dorp op 19 Oktober 1897 bereik en het van daar noordwaarts aangehou tot by die Victoria-waterval en Harare, toe Salisbury. Stadstatus is in 1943 aan Bulawayo verleen.

Bulawayo se Afrikaanse skool, die Excelsiorskool, het finaal gesluit in November 1982. As finale projek het die agt leerlinge 'n week lange uitstappie na die Victoria-waterval onderneem.

Die Queens Sportklubveld is een van twee toetskrieketstadions in Zimbabwe en een van die Zimbabwiese nasionale krieketspan se tuisstadions. Dié stadion is tydens die Krieketwêreldbeker 2003 vir drie wedstryde ingespan. Die Bulawayo Athletiekklub is 'n tweede krieketstadion in Bulawayo, maar dit word nie meer vir toetskrieket ingespan nie.

• NG gemeente Bulawayo
• NG gemeente Bulawayo-Noord
• NG Sinode van Midde-Afrika
• Khami, historiese stad 22 km van Bulawayo

• (en) Mayhew, Vic (red.), Reader’s Digest Illustrated Guide to Southern Africa, The Reader’s Digest Association South Africa (Pty.) Limited, Kaapstad, 1980.
• (en) Olivier, ds. P.L. (samesteller), Ons gemeentelike feesalbum. Kaapstad en Pretoria: N.G. Kerk-uitgewers, 1952.

Wikimedia Commons bevat media in verband met Bulawayo.

• (en) Toerisme-inligting oor Bulawayo op Wikivoyage
• (en) Amptelike webwerf van Bulawayo
• (en) "Bulawayo". Encyclopædia Britannica. Besoek op 7 Maart 2020.

Provinsies van Zimbabwe
Bulawayo · Harare · Manicaland · Masjonaland-Oos · Masjonaland-Sentraal · Masjonaland-Wes · Masvingo · Matabeleland-Noord · Matabeleland-Suid · Midlands