Gerrit Rietveld

Gerrit Rietveld (24 Junie 1888 – 25 Junie 1964) was 'n Nederlandse ontwerper en argitek wat as een van die belangrikste baanbrekers van moderne 20ste eeuse ontwerpkuns beskou word. As medestigter van die kunsbeweging De Stijl het hy met sy progressiewe benadering tot boukuns en meubelontwerp beslissende invloed in Nederland uitgeoefen en lewer met sy werk tot op hede inspirasies vir moderne Nederlandse ontwerpkuns. Argitektuur was sy tweede besigheidsveld waarin hy as een van die voorste Nederlandse verteenwoordigers van modernisme en die Internasionale Styl bekendheid verwerf het.

Gerrit Thomas Rietveld is in 1888 in Utrecht as seun van Johannes Cornelis Rietveld en Elisabeth van der Horst gebore. Reeds op die ouderdom van elf het Gerrit Rietveld in die meubelmakery van sy pa begin werk. Later hy aandkursusse in tekenkuns by die Museum vir Toegepaste Kuns in Utrecht bygewoon wat deur die argitek en meubelontwerper Piet Klaarhamer (1874–1954) aangebied is. Klaarhamer was 'n onafhanklike vakman wat in sy ontwerpkuns vernuwing en suiwerheid nagestreef het. Eerste ervaring in sy loopbaan as ontwerper het Rietveld tussen 1906 en 1911 by Carel Begeer, 'n plaaslike goudsmid en juwelier, opgedoen voordat hy in 1917 sy eie meubelmakery gevestig het.

Rietveld het die vervaardigingsproses van meubels noukeurig bestudeer wat in sy tyd gewoonlik nog met die hand vervaardig is en as arbeidsintensiewe produkte betreklik duur was. Vir hom was meubels met 'n meer eenvoudige ontwerp, wat nogtans aantreklik vir die oog was, 'n uitdaging wat met meganisering bemeester sou kon word. Masjienvervaardigde meubels vir die massamark was dus sy hoofbelangstelling.

Moontlik het hy reeds in Klaarhammer se tekenklasse in aanraking gekom met moderne ontwerpers soos Hendrik Petrus Berlage en Frank Lloyd Wright. Rietveld se eerste eksperimentele meubels, wat in 1918 ontstaan het, waaronder die voorloper van sy latere rooi-en-blou stoel, wat wêreldfaam sou geniet, toon in elk geval invloede van destydse moderne strominge. Al was die eerste meubels nog bestem vir eie gebruik, het een Rietveld se vriende, Robert van 't Hoff, daarop aangedring dat die ontwerpe aan 'n breër publiek bekendgestel moes word. Theo van Doesburg se nuut opgerigte tydskrif vir moderne kuns De Stijl sou hiervoor 'n gepaste medium wees.

In Julie het Theo van Doesburg 'n kinderstoel, wat deur Rietveld ontwerp is, in sy tydskrif bekendgestel. In September het 'n leunstoel gevolg wat van houtlatte vervaardig is. Rietveld se eerste eksperimentele meubels is van ongeverfde hout gemaak. Eers toe hy begin het om meubels vir sy eie ses kinders en dié van opdraggewers te ontwerp, het hy sy ontwerpe van kleure voorsien. 'n Hoë kinderstoel is in 1918 groen geskilder met rooi leerbande. Vyf jaar later is 'n kinderkruiwa en handwa uit sy ateljee vir die eerste keer in die primêre kleure geskilder wat kenmerkend was vir De Stijl. Kort daarna het die beroemde rooi-en-blou stoel gevolg.

• Wikimedia Commons het meer media in die kategorie Gerrit Rietveld.

De Stijl

• Holland.com: Mondrian & De Stijl: Gerrit Rietveld

Uitstallings

• Vitra Design Museum: Gerrit Rietveld - Die Revolution des Raums. 17 Mei tot 16 September 2012