Encyclosphere.org ENCYCLOREADER
  supported by EncyclosphereKSF

Interseks

From Wikipedia (Af) - Reading time: 34 min
Die interseks pride-vlag.

’n Interseks, interseksueel of interseks(uele) persoon[1][2] is ’n individu wat gebore is met een van vgerskeie variasies van geslagseienskappe, insluitend chromosome, geslagskliere, geslagshormone of geslagsdele, wat "nie pas by die tipiese definisies van manlike of vroulike liggame nie".[3][4] Hierdie atipiese variasies kan by geboorte fisiek sigbaar wees omdat ’n baba met onduidelike voortplantingsorgane gebore word, of andersins is dit nie sigbaar nie en kan ’n mens dwarsdeur sy lewe onbewus daarvan wees.[5]

Voorheen is na intersekse as hermafrodiete of "aangebore eunugs" verwys.[6][7] In die 19de en 20ste eeu het sommige mediese kenners nuwe terme aanbeveel om die eienskappe wat hulle gesien het te klassifiseer. Die eerste terme was "ware hermafroditisme" en "vroulike of manlike pseudohermafroditisme".[8] Dié terme word nie meer gebruik nie. Dit word as misleidend en stigmatiserend beskou as dit vir mense gebruik word.[9] ’n "Hermafrodiet" word nou gedefinieer as ’n "dier of plant wat beide manlike en vroulike voortplantingsorgane het".[8] In 1917 het Richard Goldschmidt die term "interseksualiteit" geskep om na ’n verskeidenheid fisieke geslagsonduidelikhede te verwys.[8] In ’n kliniese opset word die term "geslagsontwikkelingsteurings" sedert 2006 gebruik.[10] Dié term is omstrede sedert dit begin gebruik is.[11][12][13]

Deelnemers aan die derde Internasionale Interseksforum in Desember 2013 in Malta.

Stigmatisering en diskriminasie staar interseksuele mense van hulle geboorte af in die gesig, of vandat dit bekend word dat hulle interseksueel is, byvoorbeeld tydens puberteit. Dit kan kindermoord, verlating en die stigmatisering van gesinne insluit.[14][15][16] Wêreldwyd word sommige kinders wat met onduidelike uitwendige geslagsorgane gebore word, chirurgies of met hormone verander om sosiaal aanvaarbaarder eienskappe te skep. Dit is egter omstrede en daar is geen bewyse dat dit voordele inhou nie.[17] Sulke behandeling kan sterilisasie insluit. Ook volwassenes, insluitend bekende vroulike atlete, is al aan sulke behandeling onderwerp.[18][19]

Sulke kwessies word al hoe meer as die skending van menseregte beskou.[20][21][22] Organisasies vir intersekse het ook al verklarings uitgereik oor die skending van menseregte, soos die Malta-verklaring van 2013 deur die derde Internasionale Interseksforum.[23]

Sekstoewysing by geboorte hang gewoonlik af van ’n kind se anatomiese geslags- en fenotipe. Die syfer vir die geboorte van interseks babas is van slegs 0,018% tot rofweg 1,7%, na gelang van watter toestande as interseksueel beskou word.[24] Ander interseksuele toestande betrek chromosome, geslagskliere en geslagshormone.[24][25] Sommige intersekse kan as ’n seun of meisie grootgemaak word, maar later in hulle lewe as die ander geslag geïdentifiseer word, terwyl die meeste met hulle toegewese geslag bly identifiseer.[26][27] In 2011 was Christiane Völling die eerste interseks wat suksesvol skadevergoeding geëis het in ’n saak oor chirurgie sonder toestemming.[28] In April 2015 het Malta die eerste land geword wat mediese ingryping sonder toestemming om geslagseienskappe te verander, verbied het. Dit sluit interseksuele mense in.[29][30]

Suid-Afrika was die eerste land wat interseksuele mense eksplisiet in wette teen diskriminasie genoem het.[31]

Definisies

[wysig | wysig bron]
Die model Hanne Gaby Odiele, deur Ed Kavishe afgeneem vir Fashionwirepress. In 2017 het Odiele bekend gemaak sy het die interseks eienskap androgeen-ongevoeligheidsindroom. Sy beskryf haarself as ’n interseks vrou.

Die VN se Kantoor van die Hoë Kommissaris vir Menseregte verklaar:

Interseks mense word gebore met geslagseienskappe (insluitend geslagsdele, geslagskliere en chromosoompatrone) wat nie pas by die tweeledige begrip van manlike en vroulike liggame nie. Interseks is ’n sambreelterm wat gebruik word om ’n wye reeks natuurlike liggaamsvariasies te beskryf. In sommige gevalle is interseksuele eienskappe by geboorte sigbaar, terwyl dit in ander gevalle nie sigbaar is nie tot met puberteit. Sommige interseksuele chromosoomvariasies is dalk glad nie fisiek sigbaar nie.[32]

Volgens die Wêreldgesondheidsorganisasie (WGO) word "interseks" gedefinieer as ’n aangebore onreëlmatigheid van die voortplantings- en geslagstelsel. Dit is moeilik om ’n raming te maak van die voorkoms van interseks by geboorte, want daar is geen konkrete parameters vir die definiëring daarvan nie.

In biologiese terme kan geslag by geboorte deur middel van ’n aantal aanwesige faktore vasgestel word:[33]

  • die getal en soort geslagschromosome,
  • die soort geslagskliere – eierstokke of testikels,
  • geslagshormoonvlakke,
  • die inwendige voortplantingsanatomie (soos die baarmoeder in vroue), en
  • die uitwendige geslagsdele.

Mense wie se eienskappe by geboorte nie heeltemal tipies manlik of vroulik is nie, is interseks.[34] Sommige interseks eienskappe is nie altyd by geboorte sigbaar nie; sommige babas kan onduidelike geslagsdele hê, terwyl ander onduidelike inwendige organe kan hê. Ander sal nie daarvan bewus word dat hulle interseks is nie totdat hulle genetiese toetse ondergaan, omdat dit nie uit hulle fenotipe duidelik is nie.

Geskiedenis

[wysig | wysig bron]
Hermafroditos op ’n muurskildering van die Herculaneum (eerste helfte van die 1ste eeu n.C.).

Mense was al van die vroeë tyd af bewus van interseks mense. Van die vroegste voorbeelde word in die mitologie aangetref: Die Griekse historikus Diodorus Siculus het in die 1ste eeu v.C. geskryf van die mitologiese Hermafroditos, wat "gebore is met ’n fisieke liggaam wat ’n kombinasie is van dié van ’n man en dié van ’n vrou", en glo bonatuurlike eienskappe gehad het.[35] Ardhanarishvara, ’n androgene, saamgestelde vorm van die god Sjiwa en die godin Parwati, het sy oorsprong in die 1ste eeu n.C. in die Koesjan-kultuur.[36] ’n Standbeeld van Ardhanarishvara staan in die Meenakshi-tempel, ’n Hindoe-tempel in Madurai, Indië, en toon duidelik beide manlike én vroulike liggaamselemente.[37]

Beide die Griekse en Romeinse geneeshere Hippokrates (omstreeks  460-370 v.C.) en Galenus (129 - omstreeks 200/216 n.C.) het geslag beskou as ’n spektrum tussen mans en vroue, met "baie skakerings tussenin, insluitend hermafrodiete, ’n perfekte balans van manlik en vroulik".[38] Die Romeinse naturalis Plinius die ouere (23/24-79 n.C.) het mense beskyf "wat van albei geslagte gebore is, wat ons hermafrodiete noem, tegelykertyd androgien" (andr-, "man", en gin-, "vrou", uit Grieks).[39] Augustinus van Hippo (354 - 28 Augustus 430), die invloedryke Katolieke teoloog, het in Die Letterlike Betekenis van Genesis geskryf mense word geskep in twee geslagte, behalwe "soos wat met sommige geboortes gebeur, in welke geval ons hulle androgiene noem".[38]

In middeleeuse en vroeë moderne Europese tye het die Romeinse reg, postklassieke kerkreg en later gemenereg na mense se geslag verwys as mans, vroue of hermafrodiete. Laasgenoemde het dieselfde regte as mans of vroue gehad, na gelang van watter eienskappe die dominantste was.[40] Die 12de-eeuse Decretum Gratiani verklaar: "Of ’n hermafrodiet getuie vir ’n testament mag wees, hang af van watter geslag oorheersend is".[41][42][43] Die basis van gemenereg, die 17de-eeuse Institutes of the Lawes of England, beskryf hoe ’n hermafrodiet kon erf, "óf as man óf as vrou, volgens die geslag wat oorheersend is".[44][45]

Sommige nie-Europese gemeenskappe het geslags- en genderstelsels wat meer as die twee kategorieë "man" en "vrou" erken. Sommige kulture, soos die Suid-Asiatiese Hijra-gemeenskappe, kan ’n interseks of derde genderkategorie insluit.[46][47] Volgens die Hawaise kultuur besit interseks individue meer mana, of spirituele krag, as ’n man of vrou.

In die Victoriaanse tydperk het mediese skrywers terme soos "ware hermafrodiet" bekendgestel, vir iemand wat beide eierstok- en testikulêre weefsel gehad het. Ander terme was "manlike pseudohermafrodiet" vir iemand met testikulêre weefsel, maar óf vroulike óf onduidelike seksuele anatomie, en "vroulike pseudohermafrodiet" vir iemand met eierstokweefsel, maar óf manlike óf onduidelike seksuele anatomie. Sommige latere terminologiese veranderings het vooruitgang in genetika weerspieël, terwyl ander vermoedelik bloot verkleinerend was.[48]

Die term "interseksualiteit" is in 1917 deur die Duits gebore Amerikaanse genetikus Richard Goldschmidt geskep.[49] Die eerste voorstel dat die term "hermafrodiet" met "interseks" vervang word, is in die 1940's deur die Grieks-Engelse geneesheer Cawadias gemaak.[50]

Sedert die begin van die moderne geneeskundige wetenskap het sommige intersekse met onduidelike uitwendige geslagsdele chirurgie ondergaan om hulle geslagsdele soos dié van óf ’n man óf ’n vrou te laat lyk. Chirurge het interseks babas by geboorte as ’n "sosiale noodgeval" aangedui.[51] Volgens ’n genderbeleid wat aanvanklik deur die Nieu-Seeland-Amerikaanse sielkundige en seksuoloog John Money opgestel is, sou vroeë ingryping help om verwarring oor genderidentiteit te voorkom, maar daar is nie bewyse daarvoor nie.[52] Vroeë ingryping het nadelige gevolge vir sielkundige en fisieke gesondheid.[53] Aangesien vooruitgang in chirurgie dit moontlik maak om interseks toestande te verbloem, is baie mense nie bewus van hoe dikwels interseks toestande onder mense voorkom of dat dit enigsins voorkom nie.[54]

Menseregte en regskwessies

[wysig | wysig bron]
Interseks aktiviste op 16 Junie 2018 op ’n boot tydens die Utrecht Canal Pride in Nederland.

Organisasies vir menseregte skenk al hoe meer aandag aan skadelike praktyke en kwessies van diskriminasie teen interseks mense. Van die internasionale organisasies wat dit doen, is die Raad van Europa, die Kantoor van die Verenigde Nasies se Hoë Kommissaris vir Menseregte en die Wêreldgesondheidsorganisasie. Daarbenewens vind internasionale interseksforums en toenemende samewerking onder gemeenskapsorganisasies plaas. Tog verloop die opstelling, inwerkingstelling en afdwinging van interseks menseregte in nasionale regstelsels stadig.

Integriteit en outonomie

[wysig | wysig bron]

Stigmatisering en diskriminasie van geboorte af kan insluit kindermoord, verlating en die stigmatisering van gesinne. Soos genoem op die "Interseks menseregte"-blad, is die geboorte van ’n interseks kind dikwels in die verlede beskou as ’n vloek of ’n teken dat die ma ’n heks is, veral in dele van Afrika.[14][15] Verlatings en kindermoord is aangemeld in Uganda,[14] Kenia,[55] Suid-Asië[56] en China.[16]

Interseks babas, kinders en adolessente ervaar ook "normaliserende" ingrypings wat medies onnodig is, en dit sonder hulle toestemming.[57][58] Ingrypings is al deur verdedigers van menseregte beskryf as ’n skending van baie regte, onder meer die reg op liggaamlike integriteit en privaatheid en teen diskriminasie en eksperimentering.[59]

Hierdie ingrypings vind dikwels plaas met die toestemming van die ouers, terwyl die interseks self regtens te jonk is om daartoe in te stem. Sulke ingrypings word gekritiseer deur die WGO, VN-organisasies en ’n toenemende getal streeks- en nasionale instellings vanweë die nadelige uitwerking daarvan, insluitend trauma, impak op seksuele funksie en sensasie, en die skending van regte op fisieke en geestelike integriteit.[3]

     Eksplisiete beskerming op grond van geslagseienskappe
     Eksplisiete beskerming op grond van interseks status
     Eksplisiete beskerming op grond van interseks binne hoedanigheid van geslag

Die VN-organisasies het besluit ingryping tydens die babajare moenie toegelaat word nie en dat gewag moet word dat die kind oud genoeg is om deel van die besluitnemingsproses te wees – dit maak daarvoor voorsiening dat hulle hulle volle toestemming kan gee.[60] In April 2015 het Malta die eerste land geword wat chirurgiese ingryping sonder toestemming verbied het.[29][30] In dieselfde jaar het die Raad van Europa die eerste instelling geword wat verklaar het dat interseks mense die reg het om nié chirurgiese ingryping te ondergaan nie.[29][30][61]

Gelyke behandeling

[wysig | wysig bron]

Interseks babas, kinders, adolessente en volwassenes "word dikwels gestigmatiseer en onderwerp aan verskeie menseregteskendings", insluitend diskriminasie in opvoeding, gesondheidsorg, indiensneming, sport en openbare dienste.[32][3][4] ’n Paar lande beskerm interseks mense teen diskriminasie. Suid-Afrika was die eerste land wat intersekse eksplisiet in wette teen diskriminasie genoem het. Die aktivis Sally Gross het in 2000 gehelp om die term "interseks" in nasionale wette te laat insluit.[31][62] Ander lande is Australië[63] en Malta.[64]

Taalgebruik

[wysig | wysig bron]

Navorsing in die laat 20ste eeu het gelei tot ’n mediese konsensus dat diverse interseks liggame normale, maar relatief seldsame, vorme van menslike biologie is.[65][66] Die navorser Milton Diamond lê klem op die belangrikheid daarvan om versigtig te wees watter terme ’n mens gebruik ten opsigte van interseks mense:

Eerstens beveel ons die gebruik van die terme "tipies", "gewoonlik" of "die algemeenste" aan waar dit gebruiklik is om die term "normaal" te gebruik. Indien moontlik, vermy uitdrukkings soos verkeerd of onderontwikkel, foute in ontwikkeling, defektiewe geslagsdele en abnormale foute van die natuur. Lê klem daarop dat al hierdie toestande biologies verstaanbaar, maar statisties seldsaam is.[67]
Die Amerikaanse interseks aktivis Pidgeon Pagonis. Pidgeon verkies om "hulle" genoem te word, en nie "hy" of "sy" nie.

Die term "interseks"

[wysig | wysig bron]

Sommige mense met interseks eienskappe identifiseer as interseks en ander nie.[68][69] In Australiese sosiologiese navorsing wat in 2016 gepubliseer is, is bevind 60% van deelnemers gebruik die term "interseks" om hulle geslagseienskappe te beskryf, insluitend mense wat as interseks identifiseer en dié wat sê hulle het ’n interseks variasie of, minder algemeen, ’n interseks toestand. Sowat 75% het hulleself ook as manlik of vroulik beskryf.[27] Die meeste het diagnostiese etikette gebruik en byvoorbeeld na hulle geslagschromosome verwys. Die woordkeuse het afgehang van die gehoor.[27]

In navorsing in 2017 deur die Lurie-kinderhospitaal in Chicago en die AIS-DSD-steungroep is bevind 80% van die deelnemers het baie gehou van, gehou van of neutraal gevoel teenoor "interseks" as ’n term.[70]

Sommige interseks organisasies verwys na "interseks mense" en "interseks eienskapvariasies"[71] terwyl ander meer gemedisineerde taal gebruik, soos "mense met interseks toestande",[72] of mense "met interseks toestande of DSD's (differences of sex development)" en "kinders wat met variasies van geslagsanatomie gebore is".[73] In Mei 2016 het die organisasie Interact Advocates for Intersex Youth in ’n verklaring gesê al hoe meer mense verstaan en aanvaar die term "interseks".[74]

Volgens ’n studie deur die Amerikaanse Urologievereniging het 53% van die deelnemers nie van die term gehou nie.[75] In ’n studie in 2020 is bevind 43% hou nie van die term nie.[76] Nog ’n studie in 2020 het bevind sowat 43% van 179 deelnemers het gedink dit is ’n swak term, terwyl 20% neutraal daaroor gevoel het.[77]

Hermafrodiet

[wysig | wysig bron]

’n Hermafrodiet is ’n organisme wat beide manlike en vroulike voortplantingsorgane het. Tot in die middel 20ste eeu is "hermafrodiet" as sinoniem vir "interseks" gebruik.[50] Die terme "manlike pseudohermafrodiet", "vroulike pseudohermafrodiet" en veral "ware hermafrodiet"[78] word nie meer gebruik nie, want dit weerspieël histologie (weefselleer) van die geslagskliere.[79] Mediese terminologie het verander, nie net vanweë kommer oor taalgebruik nie, maar ook danksy ’n verskuiwing in die begrip van genetika.

Hermafroditisme moet dus nie met interseks verwar word nie. Eersgenoemde verwys slegs na ’n spesifieke fenotipiese voorstelling van die seksorgane, terwyl laasgenoemde na ’n ingewikkelder kombinasie van fenotipiese en genotipiese voorstellings verwys. Die term "hermafrodiet" vir interseks individue word as stigmatiserend en misleidend beskou.[80] Dit word nou net gebruik vir dier- en plantspesies wat tweeslagtig is, dus met manlike en vroulike voorplantingstelsels.

Geslagsontwikkelingsteurings

[wysig | wysig bron]

"Geslagsontwikkelingsteurings" (Engels: disorders of sex development of DSD) is ’n omstrede term.[11][12] Die definisie daarvan sluit in aangebore toestande waarin die ontwikkeling van chromosoom-, geslagsklier- en anatomiese geslag atipies is. Baie interseks mense, aktiviste, ondersteuners en akademici keur die term af omdat dit impliseer dat interseks ’n steuring is. Dit is beledigend vir interseks individue wat nie voel daar is iets met hulle verkeerd nie.[81] Alternatiewe terme is al voorgestel, soos "geslagsontwikkelingsvariasies".[13]

Die Britse Interseksvereniging verwerp ook die term "geslagsontwikkelingsteurings" en wys daarop dat daar minimale betrokkenheid van interseks verteenwoordigers was toe op dié term besluit is.[82] In Mei 2016 het Interact Advocates for Intersex Youth ook in ’n verklaring hulle teenkanting uitgespreek teen die gebruik van patologiserende taal vir mense wat met interseks eienskappe gebore is.[74]

In ’n studie is bevind sowat 69% van die deelnemers het gevoel die term "geslagsontwikkelingsteuring" is op hulle toestand van toepassing of was neutraal, terwyl 31% gevoel het die term is nie op hulle toestand van toepassing nie.[83]

LGBT en LGBTI

[wysig | wysig bron]

Interseks kan teenoor "transgender" gestel word;[84] laasgenoemde is die toestand waar iemand voel sy genderidentiteit stem nie ooreen met sy toegewese geslag nie.[84][85] In ’n studie in 2012 is bevind tussen 8,5% en 20% van mense met interseks variasies ondervind genderdisforie.[86]

Die verhouding tussen intersekse en die gay, lesbiese, biseksuele en trans gemeenskap is ingewikkeld,[87] maar interseks mense word dikwels by LGBT gevoeg om die LGBTI-gemeenskap te vorm. Emi Koyama beskryf hoe insluiting in LGBTI daartoe kan lei dat interseks-spesifieke menseregtekwessies nie aandag kry nie, onder meer omdat die vals indruk gewek word "dat interseks mense se regte beskerm word" deur wette wat LGBT-mense beskerm, en dat mense nie verstaan baie intersekse is nie LGBT nie.[88] Volgens Organisation Intersex International Australia voel sommige interseks mense aangetrokke tot dieselfde geslag terwyl ander heteroseksueel is, maar "LGBTI-aktivisme veg vir regte van mense wat buite die verwagte tweeledige geslags- en gendernorme val".[89] Volgens Julius Kaggwa van Uganda is die gay gemeenskap onbewus van interseks mense se spesifieke behoeftes, hoewel hulle "ons ’n plek van relatiewe veiligheid bied".[90]

In die samelewing

[wysig | wysig bron]
Kristi Bruce ná die verfilming van die dokumentêr XXXY, 2000.

Fiksie, letterkunde en media

[wysig | wysig bron]

’n Interseks karakter is die verteller in Jeffrey Eugenides se roman Middlesex, wat die Pulitzerprys gewen het. Die memoires Born Both: An Intersex Life deur die interseks skrywer en aktivis Hida Viloria het talle pryse gewen en is in 2017 in Amerika aangewys as een van die Top-10-volwasseboeke vir Tieners.

Televisieprogramme en rolprente oor interseks is skaars. Die Spaanse rolprent XXY het op die Cannes-rolprentfees van 2007 die Critics' Week-prys gewen.[91] Faking It het nie net die eerste interseks hoofkarakter in ’n televisieprogram gehad nie,[92] maar ook TV se eerste interseks karakter wat deur ’n interseks akteur vertolk is.[93]

Gebeure

[wysig | wysig bron]

Interseksbewustheidsdag is ’n internasionale dag om klem te lê op die uitdagings van interseks mense. Dit vind jaarliks op 26 Oktober plaas en gedenk die eerste openbare demonstrasie deur interseks mense, op 26 Oktober 1996 in Boston.[94]

Interseksgedenkdag of -solidariteitsdag is nog ’n internasionale dag vir interseksuele mense en vind elke jaar op 8 November plaas. Dit gedenk die verjaardag van Herculine Barbin, ’n Franse interseks wie se memoires later deur Michel Foucault gepubliseer is in Herculine Barbin: Being the Recently Discovered Memoirs of a Nineteenth-century French Hermaphrodite.

Sport

[wysig | wysig bron]
Caster Semenya in 2018.

Erik Schinegger, Foekje Dillema, Maria José Martínez-Patiño en Santhi Soundarajan is almal onderwerp aan vernederende toetse vir geslagsverifikasie wat daartoe gelei het dat hulle nie meer aan mededingende sportkompetisies kon deelneem nie. Stanisława Walasiewicz is postuum as ongeskik verklaar om te kon deelneem.[95]

Die Suid-Afrikaanse middelafstandatleet Caster Semenya het ’n goue medalje in die 800 m gewen op die Wêreldatletiekkampioenskap van 2009, die Olimpiese Somerspele van 2012 en die Olimpiese Somerspele van 2016. Nadat sy in 2009 haar medalje gewen het, is aangekondig sy sou aan ’n geslagstoets onderwerp word.[96] Sy moes aan internasionale kompetisies onttrek tot op 6 Julie 2010, toe die Internasionale Vereniging van Atletiekfederasies (IAAF) haar terugkeer goedgekeur het.[97][98] Haar toetsresultate is nie bekend gemaak nie.

Katrina Karkazis, Rebecca Jordan-Young, Georgiann Davis en Silvia Camporesi het beweer die IAAF se beleide oor "hiperandrogenisme" in vroulike atlete is "taamlik gebrekkig". Volgens hulle sou die beleid nie mense teen skending van privaatheid beskerm nie, dit sou van atlete vereis om onnodige behandeling te ondergaan om te kan deelneem en sou "genderpolisiëring" verskerp. Hulle het aanbeveel dat atlete toegelaat word om deel te neem ooreenkomstig hulle wetlik erkende gender.[99]

In 2019 het die IAAF se nuwe reëls in werking getree waarkragtens vroue soos Semenya nie aan die 400 m, 800 m en 1 500 m mag deelneem nie tensy hulle medisyne gebruik om hulle testosteroonvlakke te verlaag.[100][101][102][103]

Raming van syfers

[wysig | wysig bron]

Die raming van die aantal mense wat interseks is, wissel na gelang van watter toestande as interseks beskou word.[24] Leonard Sax het geraam die voorkoms is sowat 0,018% van die wêreldbevolking.[24] Volgens ’n verslag van 2018 is die aantal babas wat met onduidelike geslagsdele gebore word in die omgewing van 0,02% tot 0,05%.[104]

Anne Fausto-Sterling en haar medeskrywers sê in twee artikels van 2000 dat 1,7% van menslike geboortes (1 uit elke 60) interseks kan wees, insluitend variasies wat eers later duidelik word, soos met puberteit of wanneer iemand swanger probeer raak.[105][106] Hulle publikasies word wyd aangehaal,[61][107][108] hoewel aspekte daarvan deesdae as verouderd beskou word, soos die gebruik van die nou wetenskaplik inkorrekte term "hermafrodiet".[109] Altesaam 1,5 persentasiepunte van die 1,7% (88% van dié wat hier as interseks beskou word) bestaan uit mense met laataanvang- aangebore bynierhiperplasie (LAABH). Leonard Sax meen egter LAABH is, "uit ’n klinikus se oogpunt, nie ’n interseks toestand nie".[24]

Intersex Human Rights Australia hou steeds by die syfer 1,7% "ondanks sy gebreke".[110] "Dié raming vind aansluiting by enige 'individu wat afwyk van die Platoniese ideaal van fisieke dimorfie op die chromosoom-, genitale, geslagsklier- of hormoonvlak' en dit som dus die hele bevolking op wat gestigmatiseer word – of die gevaar loop om gestigmatiseer te word – vanweë aangebore geslagseienskappe."

Individue met diagnoses van geslagsontwikkelingsteurings kan stigma en diskriminasie ervaar of nie, insluitend mediese ingryping om hulle "normaal" te maak. Menseregte-instellings het ’n beroep gedoen dat interseks eienskappe sover moontlik gedemedisineer word.[22][61]

Die volgende tabel som die voorkoms van sommige interseks eienskappe op:

Demografie van verskeie interseks toestande
Interseks toestand Geslagspesifiek Benaderde voorkoms
Laataanvang- aangebore bynierhiperplasie /
nieklassieke aangebore bynierhiperplasie		 Vroue; mans is gewoonlik asimptomaties[111] Een uit 50-1 000 geboortes (0,1-0,2% tot 1-2%, na gelang van bevolking)[112]
Hipospadie Mans een uit 200-10 000 manlike geboortes (0,01%-0,5%), ramings wissel aansienlik[113]
Klinefeltersindroom Mans Een uit 500-1 000 manlike geboortes (0,1-0,2%)[114]
47, XXX-genotipe Vroue Een uit 1 000 vroulike geboortes (0,10%)[115]
Turnersindroom Vroue Een uit 2 500 vroulike geboortes (0,04%)[116]
Müller se agenesie (v.d. vagina, d.i. MRKH-sindroom) Vroue Een uit 4 500 vroulike geboortes (0,022%)[117]
Vaginale atresie/agnesie Vroue Een uit 5 000 vroulike geboortes (0,02%)[118]
XYY-genotipe Mans Een uit 7 000 manlike geboortes (0,0142%)[119]
Klassieke aangebore bynierhiperplasie Geen Een uit 10 000-20 000 geboortes (0,01%-0,005%)[120]
XXYY-genotipe Mans Een uit 18 000-40 000 manlike geboortes (0,0025%-0,0055%)[121]
XX-genotipe (mans) Mans Een uit 20 000 manlike geboortes (0,005%)[122]
Ovotestikulêre steuring van seksontwikkeling Geen Een uit 20 000 geboortes (0,005%)[123]
46, XY- algehele gonadale disgenese Fenotipies vroue[124] Een uit 80 000 geboortes (0,0013%)[125]
Androgeenongevoeligheidsindroom (algehele en gedeeltelike fenotipes) Geneties mans[126] Een uit 99 000 geboortes (0,001%)[127]
Idiopaties (geen vasstelbare mediese oorsaak) Geen Een uit 110 000 geboortes (0,0009%)[128]
Iatrogenies (veroorsaak deur mediese behandeling, bv. progestien wat vir ’n swanger ma gegee is) Geen Geen raming
5α-reduktasetekort Mans Geen raming
Gemengde gonadale disgenese Geen Geen raming

Syfers kan verskil van bevolking tot bevolking vanweë genetiese oorsake. In die Dominikaanse Republiek is 5α-reduktasetekort nie ongewoon op die dorp Las Salinas nie, en dus word dié interseks eienskap sosiaal aanvaar.[129] Hoewel die seuns ’n Y-chromosoom en manlike inwendige organe het, lyk hulle by geboorte dikwels uitwendig soos meisies en word hulle as meisies grootgemaak. Om en by puberteit veroorsaak manlike hormone vermanliking en begin hulle werklike geslag duidelik word. Dan verander hulle van geslag en word verder as seuns grootgemaak. Mans met dié eienskap word güevedoces genoem (Spaans vir "eiers teen 12"). Altesaam 12 uit 13 families het een of meer mans met die geen. Die algehele voorkoms op die dorp is dat een uit elke 90 mans draers is, en ander mans óf niedraers óf nieaangetaste draers.[130]

Mediese klassifikasies

[wysig | wysig bron]

Seksuele differensiasie

[wysig | wysig bron]

Die algemene pad van seksuele differensiasie, waar ’n vrugbare vrou ’n XX-chromosoompaar en ’n vrugbare man ’n XY-paar het, is relevant tot die ontwikkeling van interseks toestande.

Tydens bevrugting voeg die sperm óf ’n X-chromosoom (vroulik) óf ’n Y-chromosoom (manlik) by die X-chromosoom in die eiersel. Dit bepaal die genetiese geslag van die embrio.[131] In die eerste weke van ontwikkeling is geneties manlike en vroulike fetusse "anatomies ononderskeibaar", met primitiewe geslagskliere wat teen die sesde week begin ontwikkel. Die geslagskliere kan tot óf testikels (manlik) óf eierstokke (vroulik) ontwikkel, na gelang van die daaropvolgende gebeure.[131] Tot in die sewende week lyk manlike en vroulike fetusse identies.

Teen die agtste week ná bevrugting begin die geslagskliere van die XY-embrio tot funksionerende testikels ontwikkel, wat testosteroon afskei. Eierseldifferensiasie, vir XX-embrio's, begin eers teen sowat 12 weke ná bevrugting. In ’n tipiese vroulike differensiasie ontwikkel die Müllerbuisstelsel in die baarmoeder, Fallopiusbuise en binneste derde van die vagina. In manlike fetusse veroorsaak die Müllerbuis-inhiberende hormoon (MIH) dat dié buisstelsel agteruitgaan. Hierna veroorsaak androgene dat die Wolffbuisstelsel ontwikkel, en dit ontwikkel weer tot die saadleiers, saadsakkies en ejakulasiebuise.[131] Met geboorte is die tipiese fetus reeds manlik of vroulik wat betref die in- én uitwendige geslagsdele.

Tekens

[wysig | wysig bron]

’n Variasie van simptome kan by interseks babas voorkom. Onduidelike geslagsdele is die algemeenste teken, en kan insluit ’n mikropenis, ’n vergrote klitoris, gedeeltelike versmelting van die skaamlippe, vertraagde of afwesige puberteit, onverwagte veranderings met puberteit, hipospadies, labiale of liesmassas (wat testikels kan blyk te wees) in meisies en onafgesakte testikels (wat eierstokke kan blyk te wees) in seuns.[132]

Die Quigleyskaal is ’n metode om genitale ontwikkeling in androgeenongevoeligheidsindroom te beskryf.

Omdat daar variasie is in al die prosesse van die ontwikkeling van die geslagsdele, kan ’n kind gebore word met ’n seksuele anatomie wat tipies vroulik lyk met ’n vergrote klitoris, of tipies manlik met ’n klein penis wat aan die onderkant oop is. Vrugbaarheid wissel.

Die orchidometer is ’n mediese instrument waarmee die volume van die testikels gemeet kan word. Dit is deur die Switserse padriatriese endokrinoloog Andrea Prader ontwikkel. Die Praderskaal[133] en Quigleyskaal is visuele waarderingstelsels waarmee genitale voorkoms gemeet kan word.[134][135]

Ander metodes kan ook ingespan word, soos ’n kariotipe-weefselmonster (deur foto's van chromosome), wat kan bepaal watter oorsaak van interseks aanwesig is; ’n endoskopiese ondersoek; en ultraklank- en hormoonstimulasietoetse.[136]

Oorsake

[wysig | wysig bron]

Interseks kan in vier hoofkategorieë verdeel word: 46, XX-interseks; 46, XY-interseks; ware gonadale interseks; en ingewikkelde of onbepaalde interseks.

46, XX-interseks

[wysig | wysig bron]

Dit is wat voorheen "vroulike pseudohermafroditisme" genoem is. Mense met dié toestand het vroulike inwendige geslagsdele en kariotipe (XX) en verskeie grade van uitwendige genitale virilisasie (vermanliking).[137] Uitwendige geslagsdele is vermanlik as die vroulike fetus aan ’n oormaat androgene blootgestel was.[132] Die chromosome en eierstokke is dus dié van ’n vrou, maar uitwendige geslagsdele lyk manlik. Die skaamlippe is versmelt, en die klitoris is vergroot en lyk soos ’n penis. Die oorsaak kan wees manlike hormone wat tydens swangerskap ingeneem is, aangebore adrenale hiperplasie, gewasse in die ma wat manlike hormone produseer of ’n aromatasetekort (aromatase is ’n ensiem wat die omsetting van androgene na estrogene kataliseer.)[132]

46, XY-interseks

[wysig | wysig bron]

Dié toestand was voorheen bekend as "manlike pseudohermafroditisme" en word gedefinieer as die onvolledige vermanliking van die uitwendige geslagsdele.[138] Die persoon het dus die chromosome van ’n man, maar die uitwendige geslagsdele is nie ten volle gevorm nie, onduidelik of duidelik vroulik.[132][139] Die toestand het baie moontlike oorsake, soos probleme met die vorming van testikels en testosteroon.[132] Daar kan ook probleme wees met die gebruik van testosteroon. Sommige mense het nie die ensiem wat nodig is om testosteroon in dihidrotestosteroon om te skakel nie, en dit is die oorsaak van 5α-reduktasetekort.[132] Androgeenongevoeligheidsindroom is die algemeenste oorsaak van 46, XY-interseks.[132]

Ware gonadale interseks

[wysig | wysig bron]

Dié toestand is voorheen "ware hermafroditisme" genoem. So ’n persoon het asimmetriese geslagskliere, met eierstok- en testikulêre differensiasie apart of as ovotestikels gekombineer.[140] In die meeste gevalle is die oorsaak onbekend; dit is egter al in sommige studies verbind met algemene landbou-insekdoders.[140]

Ingewikkelde of onbepaalde interseks

[wysig | wysig bron]

Dit is wanneer iemand enige chromosoomkonfigurasie het wat verskil van 46, XX- of 46, XY-interseks.[132] Die toestand lei nie tot ’n wanbalans tussen in- en uitwendige geslagsdele nie.[132] Daar kan egter probleme met geslagshormoonvlakke, algehele geslagsontwikkeling en die getal geslagschromosome wees.[132]

Toestande

[wysig | wysig bron]

Daar is ’n verskeidenheid menings oor watter toestande en eienskappe interseks is en watter nie, na gelang van die definisie van interseks wat gebruik word. Huidige definisies wat op mensregte geskoei is, noem ’n groot verskeidenheid geslagseienskappe wat verskil van algemene verwagtings van die manlike en vroulike liggaam.[32] In 2015 het die Raad van Europa,[61] die Europese Unie se Agentskap vir Basiese Regte[141] en die Inter-Amerikaanse Kommissie vir Menseregte[142] ’n beroep gedoen dat mediese klassifikasies hersien word op grond daarvan dat hulle ’n inbreuk maak op die reg op gesondheid; die Raad van Europa het sy kommer daaroor uitgespreek dat "die gaping tussen die verwagtings van menseregte-organisasies van interseks mense en die ontwikkeling van mediese klassifikasies moontlik oor die afgelope dekade groter geword het".[61][141][142]

Mediese ingrypings

[wysig | wysig bron]
Die Hongkongse interseks aktivis Small Luk.

Beweegredes

[wysig | wysig bron]

Mediese ingrypings word gedoen vanweë fisieke gesondheidsorge en sielkundige risiko's. Debatte word oor albei soorte ingrypings gevoer, veral omdat die gevolge van chirurgiese (en baie hormonale) ingrypings lewenslank en onomkeerbaar is. Kwessies oor fisieke gesondheid sluit in akkurate vasstelling van risikovlakke, noodsaaklikheid en tydsbepaling. Sielkundige beweegredes is veral onder die soeklig omdat noodsaaklikheid sosiale en kulturele belange weerspieël.

Daar bestaan geen kliniese konsensus oor bewyse, tydsberekening vir chirurgie, noodsaaklikheid, die soort chirurgie en die graad van verskille wat ingryping genoodsaak nie.[143][144][145] Besware oor chirurgiese ingryping sluit in trauma, impak op seksuele funksie en sensasie, en skending van menseregte op fisieke en geestelike integriteit.[3] Besware sluit in dié van gemeenskapsaktiviste,[48] verskeie internasionale menseregte-organisasies[20][61][23][146] en gesondheidsinstelling[147] en nasionale liggame vir etiek.[53][148]

In die geval waar geslagskliere ’n kankerrisiko inhou, soos in sommige gevalle van androgeenongevoeligheidsindroom,[149] is kommer al uitgespreek dat beweegredes vir behandeling en besluitneming oor kankerrisiko ’n weerspieëling kan wees van ’n begeerte na chirurgiese "normalisering".[22]

Tipes

[wysig | wysig bron]
  • Vervrouliking- en vermanlikingchirurgie: Chirurgiese prosedures hang af van diagnose, en daar is die kommer of chirurgie enigsins gebruik behoort te word. Chirurgie vind gewoonlik kort ná geboorte plaas. Verdedigers van die praktyk voel dit is nodig dat individue duidelik as manlik of vroulik geïdentifiseer word sodat hulle sosiaal kan funksioneer en "normaal" kan ontwikkel. Sielkundige redes word dikwels aangegee.[10] Dit word deur baie menseregte-instellings en -skrywers gekritiseer. Anders as ander estetiese chirurgiese prosedures op kinders, soos ’n operasie vir ’n gesplete verhemelte, kan genetiese chirurgie negatiewe gevolge hê vir seksuele funksionering later in die lewe of lei tot gevoelens van andersheid of onaanvaarbaarheid.[150]
  • Hormoonbehandeling: Daar is baie bewyse van voorgeboortelike toetsing en hormoonbehandeling om interseks eienskappe te voorkom of uit te skakel.[151] Dit word verbind met seksuele oriëntasie en gender-niekonformiteit.[151][152]
  • Sielkundige ondersteuning: Alle belangegroepe is ten gunste van sielkundige ondersteuning. ’n Gesamentlike verklaring deur deelnemers aan die derde Internasionale Interseksforum in 2013 vra onder meer: "Erkenning dat medisinering en stigmatisering van interseks mense lei tot aansienlike trauma en sorge oor geestelike gesondheid. Om liggaamlike integriteit en die welsyn van interseks mense te verseker, moet outonome, niepatologiese psigososiale en portuurgroepsteun hulle lewe lank aan interseks mense beskikbaar wees (soos hulle dit nodig het), sowel as aan ouers en/of versorgers."
  • Genetiese seleksie en terminasie: Die etiek van genetiese diagnose voor die inplanting van embrio's om interseks eienskappe te verhoed, was die onderwerp van 11 verslae in die uitgawe van Oktober 2013 van die American Journal of Bioethics.[153] Daar is baie bewyse dat aborsies plaasvind as gevolg van voorgeboortelike toetsing, sowel as voorgeboortelike hormoonbehandeling om interseks eienskappe te voorkom.[154]

Ander kwessies

[wysig | wysig bron]

Foto's van die geslagsdele van interseks kinders word in mediese gemeenskappe vir wetenskaplike doeleindes versprei. Individue met interseks eienskappe kan dus onderwerp word aan herhaalde genitale ondersoeke en aan mediese spanne ten toon gestel word. Probleme daarmee is al bespreek,[155] asook die etiek, beheer en gebruik daarvan.[156][157]

Die DSM-5 het ’n verandering ingesluit van die term "genderidentiteitsteuring" na "genderdisforie". Die hersiene kode sluit nou spesifiek interseks mense in wat nie met hulle toegewese geslag by geboorte identifiseer nie en klinies aansienlike angs of benadeling ervaar.[158]

Verwysings

[wysig | wysig bron]
  1. ↑ "Interseks" in die AWS aanlyn by viva-afrikaans.org (intekening nodig). Besoek op 13 November 2020.
  2. ↑ "Interseksueel" in die Algemene Woordeboek van Eietydse Afrikaans (AWEA). Aanlyn by viva-afrikaans.org. Besoek op 13 November 2020.
  3. ↑ 3,0 3,1 3,2 3,3 UN Committee against Torture; UN Committee on the Rights of the Child; UN Committee on the Rights of People with Disabilities; UN Subcommittee on Prevention of Torture and other Cruel, Inhuman or Degrading Treatment or Punishment; Juan Méndez; Dainius Pῡras; Dubravka Šimonoviæ; Marta Santos Pais et al. (24 Oktober 2016), "Intersex Awareness Day – Wednesday 26 October. End violence and harmful medical practices on intersex children and adults, UN and regional experts urge", Office of the High Commissioner for Human Rights, archived from the original on 21 November 2016, https://web.archive.org/web/20161121185256/http://ohchr.org/EN/NewsEvents/Pages/DisplayNews.aspx?NewsID=20739&LangID=E 
  4. ↑ 4,0 4,1 Office of the High Commissioner for Human Rights. "United Nations for Intersex Awareness". Geargiveer vanaf die oorspronklike op 12 November 2016. Besoek op 12 November 2016.
  5. ↑ Saner, Emine (29 Julie 2008). "The gender trap: testing the sex of Olympians competing in Beijing". The Guardian (in Engels (VK)). ISSN 0261-3077. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 2 September 2013. Besoek op 11 Junie 2020.
  6. ↑ Mason H.J. (1978). "Favorinus' Disorder: Reifenstein's Syndrome in Antiquity?". Janus. 66 (1–2–3): 1–13. PMID 11610651.
  7. ↑ Nguyễn Khắc Thuần (1998), Việt sử giai thoại (History of Vietnam's tales), vol. 8, Vietnam Education Publishing House, p. 55
  8. ↑ 8,0 8,1 8,2 Zucker, Kenneth J.; Bradley, Susan J.; Sullivan, Claire B. Lowry (Maart 1992). "Gender Identity Disorder in Children". Annual Review of Sex Research. 3 (1): 73–120. doi:10.1080/10532528.1992.10559876. ISSN 1053-2528.
  9. ↑ Dreger, Alice D.; Chase, Cheryl; Sousa, Aron; Gruppuso, Phillip A.; Frader, Joel (18 Augustus 2005). "Changing the Nomenclature/Taxonomy for Intersex: A Scientific and Clinical Rationale". Journal of Pediatric Endocrinology and Metabolism. 18 (8): 729–33. doi:10.1515/JPEM.2005.18.8.729. PMID 16200837. S2CID 39459050. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 29 Augustus 2020. Besoek op 5 Februarie 2020.
  10. ↑ 10,0 10,1 Houk, C. P.; Hughes, I. A.; Ahmed, S. F.; Lee, P. A.; Writing Committee for the International Intersex Consensus Conference Participants (Augustus 2006). "Summary of Consensus Statement on Intersex Disorders and Their Management". Pediatrics. 118 (2): 753–757. doi:10.1542/peds.2006-0737. ISSN 0031-4005. PMID 16882833. S2CID 46508895.
  11. ↑ 11,0 11,1 Davis, Georgiann (11 September 2015). Contesting Intersex: The Dubious Diagnosis. New York University Press. pp. 87–89. ISBN 978-1479887040.
  12. ↑ 12,0 12,1 Holmes, Morgan (September 2011). "The Intersex Enchiridion: Naming and Knowledge". Somatechnics. 1 (2): 388–411. doi:10.3366/soma.2011.0026. ISSN 2044-0138.
  13. ↑ 13,0 13,1 Diamond M., Beh H.G. (27 Julie 2006). Variations of Sex Development Instead of Disorders of Sex Development. Geargiveer 21 Augustus 2008 op Wayback Machine Geargiveer 21 Augustus 2008 op Wayback Machine Arch Dis Child
  14. ↑ 14,0 14,1 14,2 Civil Society Coalition on Human Rights and Constitutional Law; Human Rights Awareness and Promotion Forum; Rainbow Health Foundation; Sexual Minorities Uganda; Support Initiative for Persons with Congenital Disorders (2014). "Uganda Report of Violations based on Sex Determination, Gender Identity, and Sexual Orientation". Geargiveer vanaf die oorspronklike op 3 Mei 2015. Besoek op 15 Mei 2017.
  15. ↑ 15,0 15,1 Grady, Helen; Soy, Anne (4 Mei 2017). "The midwife who saved intersex babies". BBC World Service, Kenya. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 15 Mei 2017.
  16. ↑ 16,0 16,1 Beyond the Boundary – Knowing and Concerns Intersex (Oktober 2015). "Intersex report from Hong Kong China, and for the UN Committee Against Torture: the Convention against Torture and Other Cruel Inhuman or Degrading Treatment or Punishment". Geargiveer vanaf die oorspronklike op 26 Maart 2017.
  17. ↑ Submission 88 to the Australian Senate inquiry on the involuntary or coerced sterilisation of people with disabilities in Australia Geargiveer 23 September 2015 op Wayback Machine Geargiveer 23 September 2015 op Wayback Machine, Australasian Paediatric Endocrine Group (APEG), 27 Junie 2013
  18. ↑ Jordan-Young, R. M.; Sonksen, P. H.; Karkazis, K. (April 2014). "Sex, health, and athletes". BMJ. 348 (apr28 9): –2926–g2926. doi:10.1136/bmj.g2926. ISSN 1756-1833. PMID 24776640. S2CID 2198650. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 29 Augustus 2020. Besoek op 11 Desember 2019.
  19. ↑ Macur, Juliet (6 Oktober 2014). "Fighting for the Body She Was Born With". The New York Times. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 12 Januarie 2015. Besoek op 9 Februarie 2015.
  20. ↑ 20,0 20,1 Report of the UN Special Rapporteur on Torture Geargiveer 29 April 2019 op Wayback Machine Geargiveer 24 Augustus 2016 op Wayback Machine, Office of the UN High Commissioner for Human Rights, Februarie 2013.
  21. ↑ Eliminating forced, coercive and otherwise involuntary sterilization, An interagency statement Geargiveer 11 Julie 2015 op Wayback Machine Geargiveer 11 Julie 2015 op Wayback Machine, World Health Organization, Mei 2014.
  22. ↑ 22,0 22,1 22,2 Senate of Australia; Community Affairs References Committee (2013). Involuntary or coerced sterilisation of intersex people in Australia. ISBN 978-1-74229-917-4. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 23 September 2015. {{cite book}}: |work= ignored (hulp)AS1-onderhoud: plek sonder uitgewer (link)
  23. ↑ 23,0 23,1 Asia Pacific Forum of National Human Rights Institutions (Junie 2016). Promoting and Protecting Human Rights in relation to Sexual Orientation, Gender Identity and Sex Characteristics. ISBN 978-0-9942513-7-4. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 15 Januarie 2017.
  24. ↑ 24,0 24,1 24,2 24,3 24,4 Sax, Leonard (Augustus 2002). "How common is intersex? a response to Anne Fausto-Sterling". Journal of Sex Research. 39 (3): 174–178. doi:10.1080/00224490209552139. ISSN 0022-4499. PMID 12476264. S2CID 33795209.
  25. ↑ (2015) "Free & Equal Campaign Fact Sheet: Intersex".. 
  26. ↑ Domurat Dreger, Alice (2001). Hermaphrodites and the Medical Invention of Sex. USA: Harvard University Press. ISBN 978-0-674-00189-3.
  27. ↑ 27,0 27,1 27,2 "New publication "Intersex: Stories and Statistics from Australia"". Organisation Intersex International Australia. 3 Februarie 2016. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 29 Augustus 2016. Besoek op 18 Augustus 2016.
  28. ↑ International Commission of Jurists. "In re Völling, Regional Court Cologne, Germany (6 Februarie 2008)". Geargiveer vanaf die oorspronklike op 5 Januarie 2016. Besoek op 27 Desember 2015.
  29. ↑ 29,0 29,1 29,2 Reuters (1 April 2015). "Surgery and Sterilization Scrapped in Malta's Benchmark LGBTI Law". The New York Times. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 4 April 2015. Besoek op 29 Augustus 2020. {{cite news}}: |last= has generic name (hulp)
  30. ↑ 30,0 30,1 30,2 Star Observer (2 April 2015). "Malta passes law outlawing forced surgical intervention on intersex minors". Star Observer. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 14 Augustus 2015.
  31. ↑ 31,0 31,1 Eighth Day of Intersex: Sally Gross Geargiveer 18 Maart 2014 op Wayback Machine, Organisation Intersex International Australia, 2 November 2011
  32. ↑ 32,0 32,1 32,2 "Free & Equal Campaign Fact Sheet: Intersex" (PDF). United Nations Office of the High Commissioner for Human Rights. 2015. Geargiveer (PDF) vanaf die oorspronklike op 4 Maart 2016. Besoek op 28 Maart 2016.
  33. ↑ Knox, David; Schacht, Caroline. (2010) Choices in Relationships: An Introduction to Marriage and the Family Geargiveer 25 September 2015 op Wayback Machine Geargiveer 25 September 2015 op Wayback Machine. 11de uitg. Cengage Learning. ISBN 9781111833220. p. 64.
  34. ↑ "What is intersex?". Intersex Society of North America. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 10 November 2013. Besoek op 18 November 2013.
  35. ↑ Diodorus Siculus (1935). Library of History (Book IV). Loeb Classical Library Volumes 303 and 340. C H Oldfather (trans.). Cambridge, MA: Harvard University Press. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 27 September 2008.
  36. ↑ Swami., Parmeshwaranand (2004). Encyclopaedia of the Śaivism (1ste uitg.). New Delhi: Sarup & Sons. ISBN 978-8176254274. OCLC 54930404.
  37. ↑ Shankar, Gopi (Maart–April 2015). "The Many Genders of Old India". The Gay & Lesbian Review Worldwide. 22: 24–26 – via ProQuest.
  38. ↑ 38,0 38,1 DeVun, Leah (Junie 2018). "Heavenly hermaphrodites: sexual difference at the beginning and end of time". Postmedieval. 9 (2): 132–146. doi:10.1057/s41280-018-0080-8. ISSN 2040-5960. S2CID 165449144.
  39. ↑ Plinius, Natural History 7.34: gignuntur et utriusque sexus quos hermaphroditos vocamus, olim androgynos vocatos; Veronique Dasen, "Multiple Births in Graeco-Roman Antiquity," Oxford Journal of Archaeology 16.1 (1997), p. 61.
  40. ↑ Lynn E. Roller, "The Ideology of the Eunuch Priest," Gender & History 9.3 (1997), p. 558.
  41. ↑ Decretum Gratiani, C. 4, q. 2 et 3, c. 3
  42. ↑ "Decretum Gratiani (Kirchenrechtssammlung)". Bayerische StaatsBibliothek (Beierse Staatsbiblioteek). 5 Februarie 2009. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 20 Desember 2016.
  43. ↑ Raming, Ida; Macy, Gary; Bernard J, Cook (2004). A History of Women and Ordination. Scarecrow Press. p. 113.
  44. ↑ E Coke, The First Part of the Institutes of the Laws of England, Institutes 8.a. (1st Am. uitg. 1812) (16de Europese uitg. 1812).
  45. ↑ Greenberg, Julie (1999). "Defining Male and Female: Intersexuality and the Collision Between Law and Biology". Arizona Law Review. 41: 277–278. SSRN 896307.
  46. ↑ "India's Third Gender Rises Again". Sapiens. Wenner-Gren Foundation for Anthropological Research. 26 September 2019. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 29 Augustus 2020. Besoek op 26 April 2020.
  47. ↑ "Hijra: India's third gender claims its place in law". The Guardian. 16 April 2014. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 15 April 2017. Besoek op 26 April 2020.
  48. ↑ 48,0 48,1 Intersex Issues in the International Classification of Diseases: a revision (PDF). Mauro Cabral, Morgan Carpenter (reds.). 2014. Geargiveer (PDF) vanaf die oorspronklike op 11 Augustus 2016.{{cite book}}: AS1-onderhoud: ander (link)
  49. ↑ Goldschmidt, R. (1917), "Intersexuality and the endocrine aspect of sex", Endocrinology 1 (4): 433–456, doi:10.1210/endo-1-4-433, https://zenodo.org/record/1448726, besoek op 4 Julie 2019. 
  50. ↑ 50,0 50,1 Cawadias, A.P. (1943) Hermaphoditus the Human Intersex, London, Heinemann Medical Books Ltd.
  51. ↑ Coran, Arnold G.; Polley, Theodore Z. (Julie 1991). "Surgical management of ambiguous genitalia in the infant and child". Journal of Pediatric Surgery. 26 (7): 812–820. CiteSeerX 10.1.1.628.4867. doi:10.1016/0022-3468(91)90146-K. PMID 1895191.
  52. ↑ Hughes, I A; Houk, C; Ahmed, S F; Lee, P A; LWPES1/ESPE2 Consensus Group (Junie 2005). "Consensus statement on management of intersex disorders". Archives of Disease in Childhood. 91 (7): 554–563. doi:10.1136/adc.2006.098319. ISSN 0003-9888. PMC 2082839. PMID 16624884.
  53. ↑ 53,0 53,1 Swiss National Advisory Commission on Biomedical Ethics NEK-CNE (November 2012). On the management of differences of sex development. Ethical issues relating to "intersexuality".Opinion No. 20/2012 (PDF). 2012. Berne. Geargiveer vanaf die oorspronklike (PDF) op 23 April 2015. Besoek op 24 Julie 2018.{{cite book}}: AS1-onderhoud: plek sonder uitgewer (link)
  54. ↑ Dreger, Alice Domurat (Mei 1998). ""Ambiguous Sex"--or Ambivalent Medicine?". The Hastings Center Report. 28 (3): 24–35. doi:10.2307/3528648. JSTOR 3528648. PMID 9669179.
  55. ↑ Odero, Joseph (23 Desember 2015). "Intersex in Kenya: Held captive, beaten, hacked. Dead". 76 CRIMES. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 25 April 2016. Besoek op 1 Oktober 2016.
  56. ↑ Warne, Garry L.; Raza, Jamal (September 2008). "Disorders of sex development (DSDs), their presentation and management in different cultures". Reviews in Endocrine and Metabolic Disorders. 9 (3): 227–236. CiteSeerX 10.1.1.469.9016. doi:10.1007/s11154-008-9084-2. ISSN 1389-9155. PMID 18633712. S2CID 8897416.
  57. ↑ Ghattas, Dan Christian; Heinrich-Böll-Stiftung (2013). Human Rights between the Sexes A preliminary study on the life situations of inter*individuals (PDF). Berlyn: Heinrich-Böll-Stiftung. ISBN 978-3-86928-107-0. Geargiveer (PDF) vanaf die oorspronklike op 23 September 2015.
  58. ↑ ""Intersex", Radio Netherlands Archives, April 21, 2004". Geargiveer vanaf die oorspronklike op 29 Augustus 2020. Besoek op 16 April 2019.
  59. ↑ Carpenter, Morgan (Desember 2018). "Intersex Variations, Human Rights, and the International Classification of Diseases". Health and Human Rights. 20 (2): 205–214. PMC 6293350. PMID 30568414.[dooie skakel]
  60. ↑ Greenberg, Julie A. (Junie 2017). "Legal, ethical, and human rights considerations for physicians treating children with atypical or ambiguous genitalia". Seminars in Perinatology. 41 (4): 252–255. doi:10.1053/j.semperi.2017.03.012. PMID 28478089.
  61. ↑ 61,0 61,1 61,2 61,3 61,4 61,5 Council of Europe; Commissioner for Human Rights (April 2015), Human rights and intersex people, Issue Paper, archived from the original on 6 Januarie 2016, https://web.archive.org/web/20160106203349/https://wcd.coe.int/ViewDoc.jsp?Ref=CommDH%2FIssuePaper%282015%291&Language=lanEnglish&Ver=original, besoek op 29 Augustus 2020 
  62. ↑ Mokoena, Nthabiseng (Oktober 2015), "Remembering Sally, and the intersex movement in South Africa", Intersex Awareness Day, archived from the original on 2016-10-09, https://web.archive.org/web/20161009104909/http://intersexday.org/en/remembering-sally-south-africa/ 
  63. ↑ Sex Discrimination Amendment (Sexual Orientation, Gender Identity and Intersex Status) Act 2013, No. 98, 2013 Geargiveer 6 Oktober 2014 op Wayback Machine Geargiveer 6 Oktober 2014 op Wayback Machine, ComLaw, C2013A00098, 2013.
  64. ↑ Malta (April 2015), Gender Identity, Gender Expression and Sex Characteristics Act: Final version, http://justiceservices.gov.mt/DownloadDocument.aspx?app=lp&itemid=26805&l=1, besoek op 4 Julie 2015 
  65. ↑ Zderic, Stephen (2002). Pediatric gender assignment : a critical reappraisal; [proceedings from a conference ... in Dallas in the spring of 1999 which was entitled "pediatric gender assignment – a critical reappraisal"]. New York, NY: Kluwer Acad. / Plenum Publ. ISBN 978-0306467592.
  66. ↑ Frader, J.; Alderson, P.; Asch, A.; Aspinall, C.; Davis, D.; Dreger, A.; Edwards, J.; Feder, E. K.; Frank, A.; Hedley, L. A.; Kittay, E.; Marsh, J.; Miller, P. S.; Mouradian, W.; Nelson, H.; Parens, E. (Mei 2004). "Health care professionals and intersex conditions". Arch. Pediatr. Adolesc. Med. 158 (5): 426–8. CiteSeerX 10.1.1.572.1572. doi:10.1001/archpedi.158.5.426. PMID 15123472.
  67. ↑ Diamond, Milton; H. Keith Sigmundson (1997). "Management of intersexuality: Guidelines for dealing with individuals with ambiguous genitalia". Archives of Pediatrics and Adolescent Medicine. June. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 8 Februarie 2007. Besoek op 8 April 2007.
  68. ↑ Sharon Preves, "Intersex and Identity, the Contested Self". Rutgers, 2003.
  69. ↑ Catherine Harper, "Intersex". Berg, 2007.
  70. ↑ Johnson, Emilie K.; Rosoklija, Ilina; Finlayso, Courtney; Chen, Diane; Yerkes, Elizabeth B.; Madonna, Mary Beth; Holl, Jane L.; Baratz, Arlene B.; Davis, Georgiann; Cheng, Earl Y. (Mei 2017). "Attitudes towards "disorders of sex development" nomenclature among affected individuals". Journal of Pediatric Urology. 13 (6): 608.e1–608.e8. doi:10.1016/j.jpurol.2017.03.035. ISSN 1477-5131. PMID 28545802.
  71. ↑ Welcome to OII Australia – we promote human rights and bodily autonomy for intersex people, and provide information, education and peer support Geargiveer 31 Oktober 2014 op Wayback Machine Geargiveer 31 Oktober 2014 op Wayback Machine, Organisation Intersex International Australia, 4 April 2004
  72. ↑ Answers to Your Questions About Individuals With Intersex Conditions Geargiveer 31 Oktober 2014 op Wayback Machine Geargiveer 31 Oktober 2014 op Wayback Machine, American Psychological Association, 2006.
  73. ↑ Advocates for Informed Choice Geargiveer 11 Augustus 2011 op Wayback Machine Geargiveer 11 Augustus 2011 op Wayback Machine, Advocates for Informed Choice, Besoek op 19 September 2014
  74. ↑ 74,0 74,1 interACT (Mei 2016). "interACT Statement on Intersex Terminology". Interact Advocates for Intersex Youth. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 8 Junie 2016. Besoek op 30 Mei 2016.
  75. ↑ D’Oro Anthony; Rosoklija Ilina; Jacobson Deborah L.; Finlayson Courtney; Chen Diane; Tu Duong D.; Austin Paul F.; Karaviti Lefkothea P.; Gunn Sheila K.; Nahata Leena; Kapa Hillary M. (2020). "Patients' and Caregivers' Attitudes toward 'Disorders of Sex Development' Nomenclature". Journal of Urology. 0 (4): 835–842. doi:10.1097/JU.0000000000001076. PMID 32302259. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 29 Augustus 2020. Besoek op 4 Julie 2020.
  76. ↑ "SPU - Attitudes toward "disorders of sex development" nomenclature: a multi-institutional survey of affected individuals and caregivers". spuonline.org. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 29 Augustus 2020. Besoek op 4 Julie 2020.
  77. ↑ Bennecke, Elena; Köhler, Birgit; Roehle, Robert; Thyen, Ute; Gehrmann, Katharina; Lee, Peter; Nordenström, Anna; Cohen-Kettenis, Peggy; Bouvattier, Claire; Wiesemann, Claudia (27 Januarie 2020). "Disorders or Differences of Sex Development? Views of Affected Individuals on DSD Terminology". The Journal of Sex Research: 1–10. doi:10.1080/00224499.2019.1703130. PMID 31985272. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 29 Augustus 2020. Besoek op 4 Julie 2020.
  78. ↑ Molina B Dayal, MD, MPH, Assistant Professor, Fertility and IVF Center, Division of Reproductive Endocrinology and Infertility, Medical Faculty Associates, George Washington University distingquishes what 'true hermaphroditism' encompasses in their study of Ovotestis. Hier te vinde: "Ovotesticular Disorder of Sexual Development". Geargiveer vanaf die oorspronklike op 31 Desember 2007. Besoek op 2 Januarie 2008.
  79. ↑ Langman, Jan; Thomas Sadler (2006). Langman's medical embryology. Hagerstown, MD: Lippincott Williams & Wilkins. p. 252. ISBN 978-0-7817-9485-5.
  80. ↑ "Is a person who is intersex a hermaphrodite? | Intersex Society of North America". Isna.org. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 1 Julie 2013. Besoek op 5 Julie 2013.
  81. ↑ Feder, E. (2009) 'Imperatives of Normality: From "Intersex" to "Disorders of Sex Development".' A Journal of Lesbian and Gay Studies (GLQ), 15, 225–247.
  82. ↑ "Why Not "Disorders of Sex Development"?". UK Intersex Association. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 5 Mei 2019. Besoek op 30 Mei 2016.
  83. ↑ Bennecke, Elena; Köhler, Birgit; Roehle, Robert; Thyen, Ute; Gehrmann, Katharina; Lee, Peter; Nordenström, Anna; Cohen-Kettenis, Peggy; Bouvattier, Claire; Wiesemann, Claudia (27 Januarie 2020). "Disorders or Differences of Sex Development? Views of Affected Individuals on DSD Terminology". The Journal of Sex Research: 1–10. doi:10.1080/00224499.2019.1703130. PMID 31985272. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 29 Augustus 2020. Besoek op 4 Julie 2020.
  84. ↑ 84,0 84,1 Children's right to physical integrity Geargiveer 26 Desember 2013 op Wayback Machine Geargiveer 26 Desember 2013 op Wayback Machine, Council of Europe Parliamentary Assembly, Report Doc. 13297, 6 September 2013.
  85. ↑ "Trans? Intersex? Explained!". Advocates for Informed Choice. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 18 Oktober 2014. Besoek op 10 Julie 2013.
  86. ↑ Furtado P. S.; et al. (2012). "Gender dysphoria associated with disorders of sex development". Nat. Rev. Urol. 9 (11): 620–627. doi:10.1038/nrurol.2012.182. PMID 23045263. S2CID 22294512.
  87. ↑ Dreger, Alice (4 Mei 2015). "Reasons to Add and Reasons NOT to Add "I" (Intersex) to LGBT in Healthcare" (PDF). Association of American Medical Colleges. Geargiveer (PDF) vanaf die oorspronklike op 9 Junie 2016. Besoek op 18 Mei 2016. {{cite journal}}: Cite journal requires |journal= (hulp)
  88. ↑ Koyama, Emi. "Adding the "I": Does Intersex Belong in the LGBT Movement?". Intersex Initiative. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 17 Mei 2016. Besoek op 18 Mei 2016.
  89. ↑ "Intersex for allies". 21 November 2012. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 7 Junie 2016. Besoek op 18 Mei 2016.
  90. ↑ Kaggwa, Julius (19 September 2016). "I'm an intersex Ugandan – life has never felt more dangerous". The Guardian. ISSN 0261-3077. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 6 Oktober 2016. Besoek op 3 Oktober 2016.
  91. ↑ Leffler, Rebecca (26 Mei 2007). "Critics Week grand prize to 'XXY'". The Hollywood Reporter. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 30 September 2007. Besoek op 12 Februarie 2017.
  92. ↑ "Meet television's groundbreaking intersex character". Buzzfeed. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 29 Mei 2016.
  93. ↑ ""Faking It" Breaks New Ground With First Intersex Actor To Play Intersex Character On TV". New Now Next. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 5 April 2016. Besoek op 5 April 2016.
  94. ↑ Holmes, Morgan (17 Oktober 2015). "When Max Beck and Morgan Holmes went to Boston". Intersex Day. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 20 Oktober 2015. Besoek op 24 Oktober 2015.
  95. ↑ Klaudia Snochowska-Gonzales. "Walasiewicz była kobietą (Walasiewicz Was a Woman)". Gazeta Wyborcza (in Pools). 190 (14 Augustus 2004): 8. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 29 Augustus 2020. Besoek op 31 Mei 2006.
  96. ↑ Slot, Owen (19 Augustus 2009). "Caster Semenya faces sex test before she can claim victory". The Times. Londen. Besoek op 20 Augustus 2009.
  97. ↑ "Semenya cleared to return to track immediately". Associated Press. 6 Julie 2010. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 9 Julie 2010. Besoek op 6 Julie 2010.
  98. ↑ Kessel, Anna (6 Julie 2010). "Caster Semenya may return to track this month after IAAF clearance". The Guardian. Londen. Besoek op 6 Julie 2010.
  99. ↑ Karkazis, Katrina; Jordan-Young, Rebecca; Davis, Georgiann; Camporesi, Silvia (Julie 2012). "Out of Bounds? A Critique of the New Policies on Hyperandrogenism in Elite Female Athletes". The American Journal of Bioethics. 12 (7): 3–16. doi:10.1080/15265161.2012.680533. ISSN 1526-5161. PMC 5152729. PMID 22694023.
  100. ↑ Bloom, Ben (25 April 2018). "Caster Semenya to be forced to lower testosterone levels or face 800m ban". The Telegraph – via www.telegraph.co.uk.
  101. ↑ "Caster Semenya expected to be affected by IAAF rule changes". BBC Sport. 26 April 2018.
  102. ↑ "IAAF introduces new eligibility regulations for female classification- News - iaaf.org". Monaco: IAAF. 26 April 2018. Besoek op 9 September 2020.
  103. ↑ "IAAF Eligibility Regulations for the Female Classification (Athletes with Differences of Sex Development) in force as from 8 May 2019". 1 Junie 2019.
  104. ↑ Witchel, Selma Feldman (2018). "Disorders of Sex Development". Best Practice & Research. Clinical Obstetrics & Gynaecology. 48: 90–102. doi:10.1016/j.bpobgyn.2017.11.005. ISSN 1521-6934. PMC 5866176. PMID 29503125.
  105. ↑ Blackless, Melanie; Charuvastra, Anthony; Derryck, Amanda; Fausto-Sterling, Anne; Lauzanne, Karl; Lee, Ellen (Maart 2000). "How sexually dimorphic are we? Review and synthesis". American Journal of Human Biology. 12 (2): 151–166. doi:10.1002/(SICI)1520-6300(200003/04)12:2<151::AID-AJHB1>3.0.CO;2-F. ISSN 1520-6300. PMID 11534012.
  106. ↑ Fausto-Sterling, Anne (2000). Sexing the Body: Gender Politics and the Construction of Sexuality. Basic Books. pp. 53. ISBN 978-0-465-07714-4.
  107. ↑ "On the number of intersex people". Organisation Intersex International Australia. 28 September 2013. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 4 Julie 2015. Besoek op 4 Julie 2015.
  108. ↑ Chaleyer, Rani (10 Maart 2015). "Intersex: the 'I' in 'LGBTI'". Special Broadcasting Service. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 5 Julie 2015. Besoek op 4 Julie 2015.
  109. ↑ "The Five Sexes: why male and female is not enough" (PDF). Geargiveer vanaf die oorspronklike (PDF) op 13 Maart 2016.
  110. ↑ "Intersex population figures". 28 September 2013. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 17 Julie 2018. Besoek op 19 September 2018.
  111. ↑ Witchel, Selma Feldman; Azziz, Ricardo (2010). "Nonclassic Congenital Adrenal Hyperplasia". International Journal of Pediatric Endocrinology. 2010: 625105. doi:10.1155/2010/625105. PMC 2910408. PMID 20671993.
  112. ↑ Speiser, Phyllis W.; Azziz, Ricardo; Baskin, Laurence S.; Ghizzoni, Lucia; Hensle, Terry W.; Merke, Deborah P.; Meyer-Bahlburg, Heino F. L.; Miller, Walter L.; Montori, Victor M.; Oberfield, Sharon E.; Ritzen, Martin; White, Perrin C. (2010). "Congenital Adrenal Hyperplasia Due to Steroid 21-Hydroxylase Deficiency: An Endocrine Society Clinical Practice Guideline". Journal of Clinical Endocrinology & Metabolism. 95 (9): 4133–4160. doi:10.1210/jc.2009-2631. PMC 2936060. PMID 20823466.
  113. ↑ Springer, A.; van den Heijkant, M.; Baumann, S. (Junie 2016). "Worldwide prevalence of hypospadias". Journal of Pediatric Urology. 12 (3): 152.e1–152.e7. doi:10.1016/j.jpurol.2015.12.002. PMID 26810252.
  114. ↑ "Klinefelter syndrome Genetic and Rare Diseases Information Center (GARD) – an NCATS Program". rarediseases.info.nih.gov. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 29 Augustus 2020. Besoek op 19 Desember 2019.
  115. ↑ Wigby, Kristen; D'Epagnier, Cheryl; Howell, Susan; Reicks, Amy; Wilson, Rebecca; Cordeiro, Lisa; Tartaglia, Nicole (November 2016). "Expanding the phenotype of Triple X syndrome: A comparison of prenatal versus postnatal diagnosis". American Journal of Medical Genetics Part A. 170 (11): 2870–2881. doi:10.1002/ajmg.a.37688. PMC 6501572. PMID 27644018.
  116. ↑ Reference, Genetics Home. "Turner syndrome". Genetics Home Reference (in Engels). Geargiveer vanaf die oorspronklike op 29 Augustus 2020. Besoek op 19 Desember 2019.
  117. ↑ Morcel, Karine; Camborieux, Laure; Guerrier, Daniel (2007). "Mayer-Rokitansky-Küster-Hauser (MRKH) syndrome". Orphanet Journal of Rare Diseases. 2 (1): 13. doi:10.1186/1750-1172-2-13. PMC 1832178. PMID 17359527.
  118. ↑ "Urology Care Foundation – What is Vaginal Agenesis?". www.urologyhealth.org (in Engels). Geargiveer vanaf die oorspronklike op 4 Januarie 2019. Besoek op 21 Januarie 2018.
  119. ↑ Stochholm, Kirstine; Juul, Svend; Gravholt, Claus H (2010). "Diagnosis and mortality in 47,XYY persons: a registry study". Orphanet Journal of Rare Diseases. 5 (1): 15. doi:10.1186/1750-1172-5-15. PMC 2889887. PMID 20509956.
  120. ↑ Speiser, Phyllis W.; Azziz, Ricardo; Baskin, Laurence S.; Ghizzoni, Lucia; Hensle, Terry W.; Merke, Deborah P.; Meyer-Bahlburg, Heino F. L.; Miller, Walter L.; Montori, Victor M.; Oberfield, Sharon E.; Ritzen, Martin; White, Perrin C. (September 2010). "Congenital Adrenal Hyperplasia Due to Steroid 21-Hydroxylase Deficiency: An Endocrine Society Clinical Practice Guideline". The Journal of Clinical Endocrinology & Metabolism. 95 (9): 4133–4160. doi:10.1210/jc.2009-2631. PMC 2936060. PMID 20823466.
  121. ↑ Tartaglia, Nicole; Ayari, Natalie; Howell, Susan; D’Epagnier, Cheryl; Zeitler, Philip (Junie 2011). "48,XXYY, 48,XXXY and 49,XXXXY syndromes: not just variants of Klinefelter syndrome". Acta Paediatrica. 100 (6): 851–860. doi:10.1111/j.1651-2227.2011.02235.x. PMC 3314712. PMID 21342258.
  122. ↑ Reference, Genetics Home. "46,XX testicular disorder of sex development". Genetics Home Reference (in Engels). Geargiveer vanaf die oorspronklike op 17 Mei 2019. Besoek op 24 Desember 2019.
  123. ↑ "Ovotesticular Disorder of Sex Development". NORD (National Organization for Rare Disorders). Geargiveer vanaf die oorspronklike op 29 Augustus 2020. Besoek op 21 Desember 2019.
  124. ↑ Yen and Jaffe's reproductive endocrinology : physiology, pathophysiology, and clinical management (7th uitg.). Elsevier/Saunders. 13 September 2013. ISBN 9781455727582.
  125. ↑ Reference, Genetics Home. "Swyer syndrome". Genetics Home Reference (in Engels). Geargiveer vanaf die oorspronklike op 16 Desember 2019. Besoek op 21 Desember 2019.
  126. ↑ Sinnecker, G. H. G.; Hiort, O.; Nitsche, E. M.; Holterhus, P.-M.; Kruse, K.; Group, German Collaborative Intersex Study (29 Junie 1996). "Functional assessment and clinical classification of androgen sensitivity in patients with mutations of the androgen receptor gene". European Journal of Pediatrics. 156 (1): 7–14. doi:10.1007/s004310050542. PMID 9007482. S2CID 34427651. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 29 Augustus 2020. Besoek op 5 Februarie 2020.
  127. ↑ Boehmer, Annemie L. M.; Brüggenwirth, Hennie; van Assendelft, Cissy; Otten, Barto J.; Verleun-Mooijman, Marja C. T.; Niermeijer, Martinus F.; Brunner, Han G.; Rouwé, Catrienus W.; Waelkens, J. J.; Oostdijk, Wilma; Kleijer, Wim J.; van der Kwast, Theo H.; de Vroede, Monique A.; Drop, Stenvert L. S. (September 2001). "Genotype Phenotype in Families with Androgen Insensitivity Syndrome". The Journal of Clinical Endocrinology & Metabolism. 86 (9): 4151–4160. doi:10.1210/jcem.86.9.7825. PMID 11549642.
  128. ↑ Anne Fausto-Sterling (2000). Sexing the Body: Gender Politics and the Construction of Sexuality. New York: Basic Books.
  129. ↑ Mosley, Michael (20 September 2015). "The extraordinary case of the Guevedoces". BBC News. BBC News. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 23 September 2015. Besoek op 23 September 2015.
  130. ↑ Imperato-McGinley, Julianne; Guerrero, Luis; Gautier, Teofilo; Peterson, Ralph Edward (Desember 1974). "Steroid 5alpha-reductase deficiency in man: an inherited form of male pseudohermaphroditism". Science. 186 (4170): 1213–1215. Bibcode:1974Sci...186.1213I. doi:10.1126/science.186.4170.1213. PMID 4432067. S2CID 36427689.
  131. ↑ 131,0 131,1 131,2 Kolodny, Robert C.; Masters, William H.; Johnson, Virginia E. (1979). Textbook of Sexual Medicine (1st uitg.). Boston: Little, Brown and Company. ISBN 978-0-316-50154-5.
  132. ↑ 132,00 132,01 132,02 132,03 132,04 132,05 132,06 132,07 132,08 132,09 "Intersex: MedlinePlus Medical Encyclopedia". medlineplus.gov. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 29 Augustus 2020. Besoek op 25 Maart 2019.
  133. ↑ Diamond, Milton; Linda, Watson (2004). "Androgen insensitivity syndrome and Klinefelter's syndrome: sex and gender considerations". Child Adolesc Psychiatric Clin N Am. No. 13. pp. 623–640. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 1 Julie 2013.
  134. ↑ Forrester, John (2009). "The psychology of the sexual–reproductive–gender system" (PDF). Wellcome History (42): 13–15. Geargiveer (PDF) vanaf die oorspronklike op 29 Augustus 2020. Besoek op 26 Junie 2018.
  135. ↑ Marchal, Joseph (3 Julie 2010). "Bodies Bound for Circumcision and Baptism: An Intersex Critique and the Interpretation of Galatians". Theology & Sexuality. 16 (2): 163–182. doi:10.1558/tse.v16i2.163. ISSN 1355-8358. S2CID 143514837.
  136. ↑ Baylis, Françoise; Borgerson, Kirstin; Hoffmaster, Barry; Sherwin, Susan (6 Oktober 2011). Health Care Ethics in Canada. Cengage Learning. ISBN 9780176504649. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 29 Augustus 2020. Besoek op 28 Mei 2020.
  137. ↑ Kamijo, H.; Narita, O. (November 1997). "emale pseudohermaphroditismjournal=Nihon Rinsho. Japanese Journal of Clinical Medicine". 55 (11): 2925–2929. ISSN 0047-1852. PMID 9396289. {{cite journal}}: Cite journal requires |journal= (hulp)
  138. ↑ Migeon, C. J. (Julie 1980). "Male pseudohermaphroditism". Annales d'Endocrinologie. 41 (4): 311–343. ISSN 0003-4266. PMID 7011168.
  139. ↑ Fernández-Cancio, Mónica; Camats, Núria; Flück, Christa E.; Zalewski, Adam; Dick, Bernhard; Frey, Brigitte M.; Monné, Raquel; Torán, Núria; Audí, Laura (29 April 2018). "Mechanism of the Dual Activities of Human CYP17A1 and Binding to Anti-Prostate Cancer Drug Abiraterone Revealed by a Novel V366M Mutation Causing 17,20 Lyase Deficiency". Pharmaceuticals (in Engels). 11 (2): 37. doi:10.3390/ph11020037. PMC 6027421. PMID 29710837.
  140. ↑ 140,0 140,1 Iqbal, Muhammad Zafar; Jam, Mazhar Rafee; Saleem, Muhammad; Ahmad, Mushtaq (30 Julie 2011). "True Hermaphrodite: A Case Report". APSP Journal of Case Reports. 2 (2): 16. ISSN 2218-8185. PMC 3418019. PMID 22953283.
  141. ↑ 141,0 141,1 European Union Agency for Fundamental Rights (April 2015), The fundamental rights situation of intersex people, archived from the original on 5 Maart 2016, https://web.archive.org/web/20160305072423/http://fra.europa.eu/sites/default/files/fra-2015-focus-04-intersex.pdf, besoek op 3 Januarie 2016 
  142. ↑ 142,0 142,1 Comisión Interamericana de Derechos Humanos (12 November 2015) (in Spaans), Violencia contra Personas Lesbianas, Gays, Bisexuales, Trans e Intersex en América, Comisión Interamericana de Derechos Humanos, archived from the original on 7 Januarie 2016, https://web.archive.org/web/20160107143635/http://www.oas.org/es/cidh/informes/pdfs/ViolenciaPersonasLGBTI.pdf 
  143. ↑ Lee, Peter A.; Nordenström, Anna; Houk, Christopher P.; Ahmed, S. Faisal; Auchus, Richard; Baratz, Arlene; Baratz Dalke, Katharine; Liao, Lih-Mei; Lin-Su, Karen; Looijenga, Leendert H.J.; Mazur, Tom; Meyer-Bahlburg, Heino F.L.; Mouriquand, Pierre; Quigley, Charmian A.; Sandberg, David E.; Vilain, Eric; Witchel, Selma; and the Global DSD Update Consortium (28 Januarie 2016). "Global Disorders of Sex Development Update since 2006: Perceptions, Approach and Care". Hormone Research in Paediatrics. 85 (3): 158–180. doi:10.1159/000442975. ISSN 1663-2818. PMID 26820577.
  144. ↑ Mouriquand, Pierre D. E.; Gorduza, Daniela Brindusa; Gay, Claire-Lise; Meyer-Bahlburg, Heino F. L.; Baker, Linda; Baskin, Laurence S.; Bouvattier, Claire; Braga, Luis H.; Caldamone, Anthony C.; Duranteau, Lise; El Ghoneimi, Alaa; Hensle, Terry W.; Hoebeke, Piet; Kaefer, Martin; Kalfa, Nicolas; Kolon, Thomas F.; Manzoni, Gianantonio; Mure, Pierre-Yves; Nordenskjöld, Agneta; Pippi Salle, J. L.; Poppas, Dix Phillip; Ransley, Philip G.; Rink, Richard C.; Rodrigo, Romao; Sann, Léon; Schober, Justine; Sibai, Hisham; Wisniewski, Amy; Wolffenbuttel, Katja P.; Lee, Peter (2016). "Surgery in disorders of sex development (DSD) with a gender issue: If (why), when, and how?". Journal of Pediatric Urology. 12 (3): 139–149. doi:10.1016/j.jpurol.2016.04.001. ISSN 1477-5131. PMID 27132944.
  145. ↑ Creighton, Sarah M.; Michala, Lina; Mushtaq, Imran; Yaron, Michal (2 Januarie 2014). "Childhood surgery for ambiguous genitalia: glimpses of practice changes or more of the same?" (PDF). Psychology and Sexuality. 5 (1): 34–43. doi:10.1080/19419899.2013.831214. ISSN 1941-9899. S2CID 89605693. Geargiveer (PDF) vanaf die oorspronklike op 19 Julie 2018. Besoek op 13 Januarie 2019.
  146. ↑ Comisión Interamericana de Derechos Humanos (2015-11-12), Violencia contra Personas Lesbianas, Gays, Bisexuales, Trans e Intersex en América, Comisión Interamericana de Derechos Humanos, archived from the original on 7 Januarie 2016, https://web.archive.org/web/20160107143635/http://www.oas.org/es/cidh/informes/pdfs/ViolenciaPersonasLGBTI.pdf 
  147. ↑ Wêreldgesondheidsorganisasie (2015). Sexual health, human rights and the law. Genève: Wêreldgesondheidsorganisasie. ISBN 9789241564984.
  148. ↑ German Ethics Council (Februarie 2012). Intersexuality, Opinion. ISBN 978-3-941957-50-3. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 21 April 2017. Besoek op 25 Januarie 2020.
  149. ↑ Cools, Martine; Koen van Aerde; Anne-Marie Kersemaekers; Marjan Boter; Stenvert L. S Drop; Katja P. Wolffenbuttel; Ewout W. Steyerberg; J. Wolter Oosterhuis; Leendert H. J. Looijenga (September 2005). "Morphological and Immunohistochemical Differences between Gonadal Maturation Delay and Early Germ Cell Neoplasia in Patients with Undervirilization Syndromes". J. Clin. Endocrinol. Metab. 90 (9): 5295–5303. doi:10.1210/jc.2005-0139. PMID 15998778.
  150. ↑ Intersex Society of North America (24 Mei 2006). What evidence is there that you can grow up psychologically healthy with intersex genitals (without "normalizing" surgeries)? Geargiveer 8 Desember 2006 op Wayback Machine Geargiveer 8 Desember 2006 op Wayback Machine. Retrieved 25 November 2006.
  151. ↑ 151,0 151,1 Bioethics Forum blog – Preventing Homosexuality (and Uppity Women) in the Womb? Geargiveer 2 April 2016 op Wayback Machine Geargiveer 2 April 2016 op Wayback Machine, Alice Dreger, Ellen K. Feder, Anne Tamar-Mattis (2010), by Hastings Center Bioethics Blog, besoek op 18 Mei 2012.
  152. ↑ Meyer-Bahlburg, HFL (1990). "Will prenatal hormone treatment prevent homosexuality?". Journal of Child and Adolescent Psychopharmacology. 1 (4): 279–283. doi:10.1089/cap.1990.1.279.
  153. ↑ "American Journal of Bioethics, 13:10, 51–53. Besoek op 11 September 2013". Geargiveer vanaf die oorspronklike op 11 Oktober 2014. Besoek op 6 Oktober 2014.
  154. ↑ Behrmann, Jason; Ravitsky, Vardit (Oktober 2013). "Queer Liberation, Not Elimination: Why Selecting Against Intersex is Not "Straight" Forward". The American Journal of Bioethics. 13 (10): 39–41. doi:10.1080/15265161.2013.828131. ISSN 1526-5161. PMID 24024805. S2CID 27065247.
  155. ↑ Preves, Sharon (2003). Intersex and Identity, the Contested Self. Rutgers. ISBN 0-8135-3229-9. p. 72.
  156. ↑ Creighton, Sarah; Alderson, J; Brown, S; Minto, Cathy (2002). "Medical photography: ethics, consent and the intersex patient". BJU International. 89 (1): 67–71. doi:10.1046/j.1464-410X.2002.02558.x. PMID 11849163. S2CID 26513690. p. 70.
  157. ↑ Dreger, Alice Domurat (2000). "Jarring Bodies: Thoughts on the Display of Unusual Anatomies". Perspectives in Biology and Medicine. 43 (2): 161–172. doi:10.1353/pbm.2000.0002. ISSN 1529-8795. PMID 10804583. S2CID 34463546. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 29 Augustus 2020. Besoek op 5 Februarie 2020.
  158. ↑ Kraus, Cynthia (Mei 2015). "Classifying Intersex in DSM-5: Critical Reflections on Gender Dysphoria". Archives of Sexual Behavior. 44 (5): 1147–1163. doi:10.1007/s10508-015-0550-0. ISSN 0004-0002. PMID 25944182. S2CID 24390697. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 29 Augustus 2020. Besoek op 5 Februarie 2020.

Bibliografie

[wysig | wysig bron]

Skakels

[wysig | wysig bron]
Licensed under CC BY-SA 3.0 | Source: https://af.wikipedia.org/wiki/Interseks
13 views |
↧ Download this article as ZWI file
Encyclosphere.org EncycloReader is supported by the EncyclosphereKSF