John Wycliffe

John Wycliffe
Gebore	ca. 1330 Hipswell, Yorkshire, Engeland
Oorlede	31 December 1384 Lutterworth, Leicestershire, Engeland
Burgerskap	Engeland
Alma mater	Merton College, Oxford
Bekend vir	Wycliffe se Bybel
Beïnvloed deur	Roger Bacon, Willem van Ockham, Augustinus van Hippo, Robert Grosseteste, Thomas Bradwardine, Richard FitzRalph
Invloed op	Jan Hus, Martin Luther, Hendrik VIII van Engeland, Johannes Calvyn, William Tyndale

Die Engelse teoloog John Wycliffe (ca. 1330–1384) word beskou as een van die voorlopers van die Protestantse Hervorming. Sy teorieë oor die verhouding tussen Kerk en Staat is onder meer deur die Lollarde en Johannes Huss oorgeneem. Sy uitsprake oor die Kerk is eers na sy dood deur die konsilie van Konstanz (1414–1418) veroordeel. Sy volgelinge, die Lollarde, is wreed vervolg. John Wycliffe is in omstreeks 1330 in die Engelse graafskap Yorkshire gebore as die seun van welgestelde ouers.

Hy het in Oxford gaan studeer, waar hy in 1372 'n doktorsgraad in die teologie verwerf het. Daarna het hy 'n dosent in die teologie geword, maar terselfdertyd 'n aantal kerklike ampte beklee om aan die lewe te bly. Wycliffe het die kerklike praktyke van sy tyd aan die norme van die vroeë Christelike kerk getoets en veral die geskrifte van die kerkvader Augustinus (354-430) goed bestudeer. Hy het tot die slotsom gekom dat die Rooms-Katolieke Kerk en die pous meer wêreldse mag uitgeoefen het as wat wenslik was.

Toe 'n afvaardiging van die Engelse koning onder leiding van Jan van Gent (John of Gaunt), die hertog van Lancaster, met pouslike gesante oor kerklike belasting moes onderhandel, was Wycliffe een van die afgevaardigdes. Hy het gemeen die pous het geen reg om belasting en geskenke van die Staat te eis nie. Wycliffe het selfs verder gegaan en geëis dat die Kerk alle besittings moet aflê – die Kerk was in daardie tyd baie ryk – en dat die Staat meer seggenskap in kerksake moet kry.

Sy stellings het hom die vyandskap van die aartsbiskop van Kantelberg, William Courtenay (1342–1396), op die hals gehaal. Dit het Wycliffe nie gestuit nie, en hy het twee boeke oor die onderwerp, De civili dominio en De officio regis, geskryf en ook die Bybel in Engels vertaal. Hoewel Wycliffe deur die invloedryke Jan van Gent beskerm is, het Courtenay tog daarin geslaag om Wycliffe uit sy doseerpos by Oxford te laat ontslaan. Na 1381 het ’n groep opstandige boere, die Lollarde, sommige van Wycliffe se idees oorgeneem. Die Praagse volksleier en teoloog Jan Hus (1369–1415) het ook ’n Wycliffe-volgeling geword en is op die brandstapel verbrand vanweë sy uitlatinge teen die Roomse Kerk.

• Wêreldspektrum, 1982, ISBN 0-908409-70-2, volume 29, bl. 167

• Wikimedia Commons het meer media in die kategorie John Wycliffe.
• (en) "John Wycliffe". Encyclopædia Britannica. Besoek op 21 Oktober 2019.
• (en) John Wycliffe by Find a Grave