Kilwa

Kilwa Kisiwani is ‘n eiland aan die kus van Tanzanië bekend vir sy rol in die koloniale geskiedenis.

Die eiland is by 8° 55′ suid en 39° 30′ oos. Dit is 8 km lank en 5 km breed en is slegs 2 km van die vasteland. Op die noordwestelike hoek van die eiland is die hawe Kilwa, in geskiedkundige tye beskou as een van die beste hawens aan die ooskus van Afrika. ‘n Kenmerk van die eiland is die bodem van koraal en die wortelboommoerasse. Regoor die seestraat op die kontinent is die hawe Kilwa Masoko.

In 975 het die Perse hier ‘n sultanaat gestig. Tussen die 12de en die 15de eeu was dit onder beheer van die Arabiere en was dit ‘n bloeiende stad. Dit het ‘n belangrike rol gespeel in die wedersydse handel o.a. in goud en slawe tussen Afrika en die Verre Ooste tot selfs in China. In die 13de en 14de eeu is dit deur Europese ontdekkingsreisigers besoek en is in 1502 deur Vasco da Gama verower. In 1505 het Francisco de Almeida op Quiloa (die Portugese naam vir Kilwa) ‘n vesting gebou. Sedert die 16de eeu is dit ‘n sentrum vir die slawehandel. In 1784 het die eiland onder beheer gekom van die Omani en is die slawehandel onverminderd voortgesit. Deur die strategiese ligging het verskeie van die omliggende volke hier aangekom en sodoende ‘n rol gespeel in die vorming van die taal Swahili en die verspreiding van die Islam in Oos-Afrika. In 1856 kom dit onder beheer van die sultan van Zanzibar, in 1885 van die Duitsers en in 1919 neem die Britte die beheer oor die eiland.

Ruïnes op die eiland is van kultuur-historiese belang. Sekere dateer uit die 12de eeu en bestaan uit reste van moskees, ‘n paleis en ‘n hele woonkompleks met ‘n mark en stadsmure. In 1981 is hierdie bouvalle deur Unesco tot ‘n wêrelderfenisgebied verklaar.

• Ensiklopedie van die Wêreld, deel 6. Stellenbosch: Albertyn-uitgewers, 1991. ISBN 0-949948-20-9
• Standard Encyclopaedia of Southern Africa, deel 6. Kaapstad: Nasou, 1972. ISBN 0-625-00322-5
• Chittick, H. Neville (1974), Kilwa: an Islamic trading city on the East African coast (2 Vols), Nairobi: British Institute in Eastern Africa . Volume 1: History and archaeology; Volume 2: The finds.