Markus Jooste

Markus Johannes Jooste (22 Januarie 1961 - 21 Maart 2024)^[1] was 'n Suid-Afrikaanse sakeman. Hy was van 2000 tot 2017 hoof- uitvoerende beampte van die meubelhandelaar Steinhoff International Holdings. Hy was 'n ywerige perdeteler, en was volgens 'n 2016 berig as een van Afrika se rykste mense gelys, met 'n waarde van VSA$400 miljoen.^[2][3] Hulle het in 2014 kragte saamgesnoer met Christo Wiese en 'n aggressiewe internasionale uitbreidingsprogram aangepak.^[4] Die aandeelprys van hul konglomeraat het in Maart 2016 'n hoogtepunt bereik,^[5] wat hul strategie bevoordeel het om vir dividende en verkrygings deur verkope van aandele te betaal.^[6]

Na 'n dispuut met sakevennoot Andreas Seifert, is Europese reguleerders, joernaliste en wetstoepassers gewaarsku oor die konglomeraat se opgeblase wins- en batewaardes, benewens buitebalansstaattransaksies met derde partye,^[7] wat veroorsaak het dat Deloitte LLP 'n interne ondersoek eis voor die 2017 finansies sou afgeteken word. Jooste het dié eis weerstaan en kon nie die Steinhoff-direksie oortuig om nuwe ouditeure aan te stel nie. Jooste het sy bedanking op 5 Desember 2017 ingedien,^[6] gevolg deur Wiese 9 dae later toe 'n groot belegger, PIC, vir onafhanklike toesig gevra het.^[8]

Jooste se skielike bedanking is gevolg deur 'n betrokke en uitgerekte polemiek oor Steinhoff se rekeningkundige praktyke in sy Sentraal-Europese besigheid wat terugdateer na 2014.^[9][10] Die gevolglike onsekerheid het daartoe gelei dat sowat €10 miljard (R160 miljard) van Steinhoff se waarde binne 'n kwessie van dae van die markte afgevee is,^[9] met voortdurende verliese soos die situasie ontvou. Onoorkomelike skuld en eise sou lei tot Steinhoff se ondergang in 2023.

Die daaropvolgende PwC-ondersoek van 3 000 of 7 000 bladsye^[11] het Jooste en sy finansiële hoof, Ben la Grange, direk gekoppel aan wydverspreide fiktiewe transaksies en rekeningkundige onreëlmatighede^[12] wat daartoe gelei het dat die Stellenbosch-hoofkwartiermaatskappy R870 miljoen van Jooste en R272 miljoen van Ben la Grange geëis het. 'n Dagvaarding wat by die hooggeregshof in Kaapstad ingedien is, wat ten doel het om salarisse sowel as bonusse te verhaal.^[11] Met behulp van die Panama-dokumente voer sommige joernaliste aan dat binnehandel sedert Steinhoff se notering in 1998 plaasgevind het, en dat die maatskappy se topbestuur aan beide kante van verskeie transaksies opgetree het. Gehefboomde Steinhoff-aandele het as 'n "geldeenheid" gedien om derde partye te vergoed, terwyl aandeelhouerswaarde verwater is tot verkrygings waarin Jooste en 'n kring van geassosieerdes na bewering vorige belange verkry het.

Aangesien Suid-Afrika se Valke-ondersoekeenheid erken het dat hulle glad nie vordering gemaak het nie, terwyl die Nasionale Vervolgingsgesag (NVG) nie die interne vaardighede gehad het om misdade van hierdie aard aan te spreek nie,^[13] was strafregtelike klagte nie aanvanklik verwag nie. Die verwoestende impak op pensioenfondse het veroorsaak dat sommige Suid-Afrikaanse wetgewers ontsteltenis uitgespreek het oor die gebrek aan vervolging, en sommige het die inhegtenisneming van die skuldige partye sonder versuim geëis.^[14] Die JSE het Jooste intussen skuldig bevind aan twee oortredings van noteringsvereistes, en 'n maksimum boete van R15 miljoen aan hom persoonlik opgelê, terwyl hy hom verbied het om vir 'n tydperk van 20 jaar as direkteur van 'n genoteerde maatskappy op te tree.^[15]

Jooste het op 21 Maart 2024 by sy huis in Hermanus vir sy vrou gesê hy gaan stap. Dit was tydens hierdie stap dat hy selfmoord gepleeg het deur homself op 'n strand in die kop te skiet. Hy was 63. Die selfmoord het plaasgevind 'n dag voordat hy homself aan wetstoepassers moes oorgee.^[16] Dit kom ook 'n dag nadat hy ingelig is dat hy 'n administratiewe boete van R475 miljoen aan die Finansiële Sektor Gedragsowerheid moet betaal vir die misleiding van die markte oor die finansiële toestand van die meubelhandelaar Steinhoff tussen 2014 en 2017. Die FSCA het Jooste ingelig dat hy beplan om 'n kriminele saak te voer, met berigte wat sê Jooste binnekort in hegtenis geneem sou word.