Neptunium

93 Uraan ← Neptunium → Plutonium Pm ↑ Np ↓ (Uqt) Periodieke tabel
Algemeen
Naam, simbool, getal	Neptunium, Np, 93
Chemiese reeks	Aktiniede
Voorkoms
Groep, periode, blok	n/b, 7, f
Voorkoms	silwerwit metaal
Atoommassa	237,05 g/mol
Elektronkonfigurasie	[Rn] 5f4 6d1 7s2
Elektrone per skil	2, 8, 18, 32, 22, 9, 2
Fisiese eienskappe
Toestand	Vastestof
Digtheid (naby k.t.)	20,250 g/cm³
Smeltpunt	1 188 K (915 °C)
Smeltingswarmte	9,46 kJ/mol
Verdampingswarmte	336,6 kJ/mol
Atoomeienskappe
Kristalstruktuur	ortorombies
Oksidasietoestande	7, 6, 5, 4, 3
Elektronegatiwiteit	1,36 (Skaal van Pauling)
Ionisasie-energieë	1ste: 604,55 kJ/mol
Atoomradius	130 pm
Portaal Chemie

Neptunium is 'n chemiese element met simbool Np en atoomgetal 93. Dit is 'n silwerkleurige aktinied.

Neptunium is in 1940 deur Edwin McMillan en Philip Abelson in die laboratorium van die Universiteit van Kalifornië, Berkeley ontdek. Deur uraankerne te bombardeer met neutrone het ²³⁹Np uiteindlik ontstaan. Die was die eerste transurane element wat gesintetiseer is.^[1]

Die nuwe element is na die planeet Neptunus genoem, omdat dit die eerste element is wat volg na uraan wat na die planeet Uranus genoem is. Op aarde kan dit net in baie klein hoeveelhede in uraanerts voorkom as gevolg van transmutasie. Dit ontstaan as byproduk in die vervaardiging van plutonium en hierdie proses in die element se belangrikste bron.

${\displaystyle _{92}^{238}\mathrm {U} +\,_{0}^{1}\mathrm {n} \,\to \ \,_{92}^{239}\mathrm {U} }$

${\displaystyle _{92}^{239}\mathrm {U} \,\to \ \,_{93}^{239}\mathrm {Np} +\,_{-1}^{0}\mathrm {e} }$

Die aantal tegniese aanwendings van dié element is beperk. Dit kan in apparate gebruik word wat neutrone waarneem. In 2002 het navorsers in Berkeley Universiteit 'n kritieke massa van die element vervaardig.

Neptunium is 'n taamlik reaktiewe metaal en het drie kristalstrukture. Die ortorombiese alfavorm is stabiel tot 280 °C. Die tetragonale betavorm word tussen 280 en 577 °C aangetref en gaan by hoër temperature in die kubiese gammavorm oor.

Die hoofartikel vir hierdie afdeling is: Isotope van neptunium.

24 neptunium radioisotope is gekenmerk, met die mees stabiele as: ²³⁷Np met 'n halfleeftyd van 2.14 miljoen jaar, ²³⁶Np met 'n halfleeftyd van 154,000 jaar, en ²³⁵Np met 'n halfleeftyd van 396.1 dae. Al die oorblywende radioaktiewe isotope het halfleeftye wat minder as 4,5 dae is, en die meerderheid hiervan het halfleeftye wat minder as 50 minute is. Hierdie element het ook ten minste vier meta state (kernisomeer), met die mees stabiele as ^236mNp met 'n halfleeftyd van 22.5 ure.^[2]

Navorsing van Duitse wetenskaplikes het in 1984 getoon dat neptunium-239 in been kan ingebou word, waar dit verval na plutonium-239. Hierdeur kan dalk beenkanker veroorsaak word.^[3]

• Wikimedia Commons het meer media in die kategorie Neptunium.

• Wikiwoordeboek het 'n inskrywing vir neptunium.
• weblements.com Netptunium