Pierre-François Chabaneau

Hierdie artikel is 'n weesbladsy. Dit is nie geskakel of in ander bladsye ingesluit nie. Help Wikipedia deur na moontlike teks te soek en 'n skakel hierheen te plaas.

Pierre-François Chabaneau
Gebore	June 27, 1754 Nontron, France
Sterf	18 Februarie, 1842 Lussas, France
Beroep	Chemist, teacher
Bekend vir	Producing malleable platinum

Pierre-François Chabaneau (27 Junie, 1754 – 18 Februarie 1842), was'n Franse chemikus wat vir 'n groot deel van sy lewe in Spanje gewerk het. Hy was een van die eerste chemici om smeebare platinum te vervaardig. Chabaneau is in die Dordogne, Frankryk gebore, en is naby sy tuisdorp op die ouderdom van 88 oorlede.

Chabaneau is in 1754 in Nontron gebore, 'n dorp in die Dordogne departement van Frankryk. Sy oom, 'n lid van die orde van St Anthony, het hom aangemoedig om teologie te studeer. Alhoewel Chabaneau uitgeblink het in sy studies, het sy afkeer vir metafisiese spekulasie hom gelei om sy onderwysers te antagoniseer, wat uiteindelik daartoe gelei het dat hy uit die skool geskors is.^[1]

Die direkteur van 'n Jesuïete kollege in Passy het uit medelye vir Chabaneau se armoede vir hom 'n posisie as 'n wiskunde professor aangebied, alhoewel Chabaneau slegs 'n basiese begrip van rekenkundige gehad het. Hy het die materiaal bestudeer om vir die volgende dag se lesse voor te berei, en het homself sodoende algebra en meetkunde geleer. Sy akademiese belangstelling het gou uitgebrei na fisika, natuurgeskiedenis en chemie. Op twintigjarige ouderdom is Chabaneau deur die broers Fausto en Juan José Elhuyar oortuig om aan te sluit by die nuutgestigte Real Seminario Patriotico by Vergara in Spanje om Frans- en fisikaonderrig te gee. Die twee broers, wat later 'n naam vir hulself sou maak met die isolering van wolframmetaal, is deur die Graaf van Peñaflorida na Frankryk toe gestuur om professore te vind vir die Vergara Kweekskool.^[2]

Nadat die Elhuyar broers wolframmetaal in 1783 geïsoleer het, het Chabaneau met hulle saamgewerk in platinumnavorsing. Die samewerking het egter nie lank geduur nie, omdat die broers as mede Direkteure-Generaal van die Mynbou aangestel is, en dus Spanje moes verlaat om na Suid-Amerika te gaan. Koning Karel III het vir Chabaneau 'n openbare leerstoel in die mineralogie, fisika en chemie in Madrid geskep, en hom met 'n laboratorium vir sy navorsing voorsien. Die Graaf d'Aranda het die regering se hele voorraad van platinum vir Chabaneau se laboratorium beskikbaar gestel.

Chabaneau was in staat om sonder veel moeite meeste van platinum se natuurlike onsuiwerhede, insluitende goud, kwik, lood, koper en yster te verwyder, wat hom gelei het om te glo dat hy suiwer platinum verkry het. Die metaal wat hy verkry het, het egter veranderlike eienskappe getoon. By tye was dit smeebaar, maar by tye was dit egter baie bros. Soms was dit heeltemal onverbrandbaar, maar soms het dit maklik gebrand. Hierdie teenstrydighede was 'n gevolg van verskeie onsuiwerhede: rhodium, palladium, osmium, iridium, en rutenium. Hierdie elemente sou later bekend staan as die platinumgroep metale, maar hulle was nog onbekend teen die tyd van Chabaneau se navorsing.

So gefrustreerd was Chabaneau deur sy navorsing dat hy in 1786 sy humeur verloor het al sy toerusting gebreek het, en geskree het, "Weg daarmee! Ek sal die hele besigheid verpletter; jy sal my nooit weer kry om aan die vervloekte metaal te raak!" Nietemin kon hy drie maande later 'n 10 cm kubus van suiwer smeebare platinum aan d'Aranda lewer. Sy proses, wat poeiermetallurgie en intense verhitting ingesluit het, is tot 1914 geheim gehou.

Chabaneau het besef dat die groot probleme wat gepaardgaan met die verwerking van platinum 'n hoë waarde aan platinumvoorwerpe sou verleen. Hy en Don Joaquín Cabezas het 'n winsgewende besigheid bedryf in die vervaardiging van platinum blokke en werktuie. Dit was die begin van wat later sou bekendstaan as as die "platinumtydperk" in Spanje, waartydens byna 18,000 troise onse van smeebaar platinum oor 'n tydperk van 22 jaar geproduseer is. Die platinumtydperk het in 1808 tot 'n einde gekom toe Chabaneau se laboratorium vernietig is tydens Napoleon se tweede inval in Spanje.

In 1799 het Chabaneau teruggekeer Frankryk toe om naby sy geboortedorp van Nontron af te tree. Hy het tot in Januarie 1842 daar gebly, toe hy op die ouderdom van 88 gesterf het.