Samaria

Samaria
Ruïnes van die stad Samaria (1925).
Plaaslike naam	שומרון
Streek	Palestynse Grondgebiede

Samaria (Hebreeus: שומרון, Shomron; Arabies: السامرة, as-Samira) was in die 9de en 8ste eeu v.C. ’n antieke hoofstad van die noordelike Koninkryk Israel. Die stad se ruïnes is geleë in die Samariaberge, amper 10 km noordwes van Nablus.

Die eerste aantekening van ’n nedersetting op die terrein waar Samaria (Shomron beteken "wagtoring") geleë is, is waarskynlik in die 12de eeu v.C. in die Bybel as die tuisdorp Samir van die rigter Tola.^{[1] [2]}

Samariaberg is ’n lang heuwel met steil hange en ’n lang, plat kruin. Volgens die Bybel het Omri, koning van die Israeliete (bewind omstreeks 870's v.C.) dit van Semer, sy vorige eienaar, gekoop vir 68 kg silwer. Hy het ’n stad op die kruin laat bou en dit Samaria genoem.^[3] Omri is ná sy dood daar begrawe.

Volgens die Bybel is Samaria dikwels beleër. In die dae van koning Ahab het Ben-Hadad II van die Arameërs met 32 vasalkonings teen die stad opgeruk, maar hulle is in ’n groot slagting verslaan.^[4] Die volgende jaar het hy dit weer aangeval, maar is weer verslaan en moes hy oorgee aan Ahab,^[5] wie se leër "soos twee troppe bokke" was in vergelyking met die groot Aramese leër.^[6]

In die dae van koning Joram het Ben-Hadad weer Samaria beleër. "Daar het 'n groot hongersnood in Samaria ontstaan, en die beleg het voortgeduur totdat die kop van 'n donkie naderhand byna 'n kilogram silwer gekos het en 'n klein skeppie duiwemis sewe en vyftig gram."^[7] Ben-Hadad-hulle het egter skielik die lawaai van strydwaens, perde en ’n groot leër gehoor en uit hulle kamp gevlug. Hulle het die kamp net so gelos en die uitgehongerde inwoners van die stad is uit hulle ellende verlos deur die oorvloed in die vyand se kamp. So het Elisa se voorspelling waar geword: “Nege kilogram gars of vyf kilogram meel sal môre hierdie tyd net elf gram silwer kos in die poort van Samaria.”^[8]

Tydens die bewind van koning Hosea het die Assiriërs die Israeliete aangeval, eers onder Salmaneser V en later onder Sargon II, en die hoofstad oorgeneem.^[9] ’n Fragment van ’n stele met ’n Assiriese inskripsie wat aan Sargon toegeskryf word, is aan die oostelike hang van die akropolis ontdek en dit bevestig hulle teenwoordigheid. Verder is die inwoners van Samaria na Assirië weggevoer, volgens inskripsies by Sargon se paleis in sy hoofstad.

In 30 v.C. het keiser Augustus die stad aan Herodes die Grote gegee^[10] en dié het dit hernoem na Sebaste (Hebreeus: סבסטי), ter ere van Augustus ("Sebaste" is die vroulike vorm van die Griekse Sebastos, "Augustus"). Van die oorblyfsels uit dié tydperk is die Augusteum, wat bestaan uit ’n tempel en groot voorhof wat oor die Omri-paleis op die kruin gebou is; ’n stadspoort en ’n straat met pilare tussen die ooste en weste; ’n Romeinse teater aan die noordoostelike hang van die akropolis; ’n tempel gewy aan Kore op ’n terras noord van die akropolis; en ’n stadion noordoos in die vallei daaronder. Oos van die akropolis, in ’n gebied wat die antieke stad met die moderne dorp Sebastia verbind, staan die forum met die gedeeltelik uitgegraafde basilika aan die westekant.

Water vir die Romeinse stad Sebaste is verskaf deur ’n ondergrondse akwaduk wat gevoed is uit fonteine in die ooste. Die stad was omring deur ’n muur van 4 km lank, met hoë torings wat die poorte in die weste en noorde verbind het.

In Johannes 4 word vertel dat Jesus deur Samaria gereis het, en van sy gesprek daar met ’n Samaritaanse vrou by die put.

In Handelinge word vertel dat Filippus na die stad Samaria toe gegaan het om te preek en die siekes gesond te maak. Simon die toorkunstenaar was een van die mense wat hy bekeer het.^[11]

Uitgrawings is in 1908 en 1910 die eerste keer op die terrein gedoen, deur die Harvard-ekspedisie.^[12] Die tweede ekspedisie was bekend as die Gesamentlike Ekspedisie; dit was ’n konsortium van vyf instellings onder John Winter Crowfoot tussen 1931 en 1935.^[13][14] In die 1960's is uitgrawings op klein skaal gedoen namens Jordanië se departement van oudhede.^[15]

• Tappy, R. E. (1992). The Archaeology of Israelite Samaria: Vol. I, Early Iron Age through the Ninth Century BCE. Harvard Semitic Studies 44. Atlanta, GA: Scholars Press.
• Tappy, R. E. (2001). The Archaeology of Israelite Samaria: Vol. II, The Eighth Century BCE. Harvard Semitic Studies 50. Winona Lake, IN: Eisenbrauns.

• Wikimedia Commons het meer media in die kategorie Samaria.

• Hierdie artikel is in sy geheel of gedeeltelik uit die Engelse Wikipedia vertaal.

32°16′35″N 35°11′42″O / 32.27639°N 35.19500°O / 32.27639; 35.19500