Separatisme

Separatisme, in 'n wye sin, kan verwys na enige beweging wat hom beywer vir afskeiding van 'n groep mense van die groter samelewing, waartoe hulle tans behoort. Gewoonlik het die mense namens wie separatistiese bewegings optree 'n gedeelde etniese, godsdienstige, rasse- of geslagsidentiteit.

Op die gebied van internasionale politiek word die woord meestal gebruik vir pro-onafhanklikheidsbewegings, wat territoriale afskeiding van sekere streke van bestaande state vereis. Suksesvolle separatistiese bewegings slaag daarin om nuwe soewereine lande te skep. Sommige van hulle, soos Oos-Timor en Suid-Soedan, word internasionaal erken, terwyl ander lande nie formele erkenning het nie, maar nogtans feitelik onafhanklik is, soos Somaliland en Transnistrië.

Groepe kan een of meer motiverings vir skeiding hê, insluitend:^[1]

• Emosionele wrok en haat van mededingende gemeenskappe.
• Beskerming teen volksmoord en etniese suiwering.
• Weerstand deur slagoffers van onderdrukking, insluitende vernedering van hul taal, kultuur of godsdiens.
• Invloed en propaganda deur diegene binne en buite die streek wat hoop om polities voordeel te trek uit intergroepkonflik en haat.
• Ekonomiese en politieke oorheersing van een groep wat nie mag en voorreg op 'n egalitêre wyse deel nie.
• Ekonomiese motiverings: om ekonomiese uitbuiting deur 'n sterker groep te beëindig of omgekeerd, om ekonomiese herverdeling van 'n ryker na 'n armer groep te ontsnap.
• Behoud van bedreigde godsdiens-, taal- of ander kulturele tradisie.

• 

  Destabilisering van een separatistiese beweging wat aanleiding gee tot ander.
• Geopolitieke magsvakuum van opbreek van groter state of ryke.
• Voortdurende fragmentasie namate meer en meer state opbreek.
• Gevoel dat die waargenome nasie op onwettige wyse by die groter staat gevoeg is.
• Die persepsie dat die staat nie meer 'n eie groep kan ondersteun nie of hul belange verraai het.
• Opposisie teen politieke besluite.

Etniese separatisme kan gebaseer wees op kulturele, linguistiese sowel as godsdienstige of rasse verskille. Etniese separatistiese bewegings was relevant aangesien hulle historiese afbakenings tussen state verteenwoordig het, of in onlangse tye die oorsaak was van konflikte tussen mense in Europa, Afrika en Asië met verskillende etniese/linguistiese oorspronge.

Die verhouding tussen geslag en separatisme is kompleks.^[2] Feministiese separatisme is vroue se keuse om te skei van oënskynlik manlik-gedefinieerde, manlik-gedomineerde instellings, verhoudings, rolle en aktiwiteite.^[3] Lesbiese separatisme bepleit lesbianisme as die logiese resultaat van feminisme. Sommige separatistiese feministe en lesbiese separatiste het gekies om apart te woon in opsetlike gemeenskap, koöperasies en op grondtrusts.^[4] Queer-nasionalisme (of "Gay separatisme") soek 'n gemeenskap wat onderskei en apart van ander sosiale groepe is.^[5][6] Aan die ander kant word die MGTOW-beweging soms as 'n manlike-geslagseparatisme beskou, aangesien die idee van manlike separatisme in die middel van hierdie ideologie is waar mans nie deel van 'n feministies-bevooroordeelde samelewing behoort te wees nie. Sommige randelemente stel selfs 'n utopiese geen-vrou-staat voor.^[7][8][9]

Enkele voorbeelde sluit in:

• Alberta separatisme
• Berberse separatisme in Noord-Afrika
• Kaapse Onafhanklikheid
• Kaskadiese separatiste
• Katalaanse onafhanklikheidsbeweging
• Voorlopige revolusionêre regering van Cibao
• Hong Kong onafhanklikheidsbeweging
• New England New State Movement
• Maleisiese Sabah en Sarawak separatiste
• Quebec soewereiniteitsbeweging
• Skotse onafhanklikheid
• Taiwanese onafhanklikheid

• Cabestan, Jean-Pierre; Pavković, Aleksandar, reds. (2013). Secessionism and Separatism in Europe and Asia: To have a state of one's own (in Engels). Routledge. ISBN 978-0-415-66774-6.