Separatisme in Astrachan of Astrachanse separatisme kan verwys na enige politieke beweging wat hom beywer vir onafhanklikheid van Astrachan-oblast, tans 'n federale deelgebied van Rusland.
Die formele status van 'n oblast word tipies gegee aan die histories Slawiese streke in Rusland se etniese kern, terwyl streke met beduidende etniese minderhede en koloniale geskiedenis gewoonlik republieke of outonome okroegs genoem word. Astrachan is 'n uitsondering op die reël: Dit was eens 'n onafhanklike Turkse khanaat, en tot vandag toe is byna 40% van sy bevolking etnies nie-Russies.
Die twee grootste etniese minderhede in Astrachan-oblast is die Kasakke (sowat 150 000 mense) en die Tartare (sowat 60 000 mense). Onder ander groepe wat as deel van die streek se etniese landskap beskou word en hul eie tradisionele mono-etniese nedersettings het, is die Nogais, die Turkmene en die Kalmikiërs.[1]
In 2022 het gesprekke oor die ontbinding van Rusland as 'n moontlike uitkoms van die Russiese inval in Oekraïne 'n groot onderwerp in die Russiese politieke landskap geword. Alhoewel daar geen verenigde organisasie van Astrachan-separatiste is nie, het verskeie bewegings kommentaar gelewer oor Astrachan-oblast se toekoms in 'n situasie van ontbinding. "Nogai-republiek" se leier, Edige Bekmoerzajef, het beweer Astrachan moet om historiese redes die hoofstad van 'n onafhanklike Nogaistaat wees.[2]
Die pro-onafhanklikheidsbeweging van die nabygeleë Republiek van Kalmikië het territoriale aansprake op Liman-rajon en Narimanof-rajon, twee van Astrachan-oblast se 11 admininistratiewe distrikte. Hierdie eise is op die feit gebaseer dat die omstrede distrikte deel van die Kalmikiese Outonome Oblast was voordat dit in 1943 deur Josef Stalin ontbind is ná die deportasie van die Kalmikiërs na Siberië.[3]
Die grondkonflik tussen Kalmikië en Astrachan hou nie verband met die oorlog in Oekraïne nie: Dit was reeds in die 1990's 'n bekende probleem en het by verskeie geleenthede tot gewelddadige optrede gelei.[4][5]
Kalmikiese territoriale aansprake is in 2021 op 'n vergadering van die Oirat-Kalmikiese Volkskongres in Elista amptelik geformuleer en in 2022 in die teks van die onafhanklikheidsverklaring genoem wat deur die separatiste se leiers onderteken is.[6] In 2022 het Erentsen Doljajef, 'n lid van die kongres, geskryf die hele grondgebied van die huidige Astrachan-oblast moet tot Kalmikië behoort.[2]
Die regionalistiese opposisiepolitikus, joernalis en voormalige hoof van die federale PARNAS-party se Astrachanse streekstak Michail Dolijef het ook separatistiese opinies in sy blog uitgespreek en mense daaraan herinner dat Astrachan 'n onafhanklike staat was voordat die Russe dit verower en gekoloniseer het. Die plaaslike opvoeder en politieke aktivis Marina Mitaljowa het gesê Astrakhan kan deel van Kazakstan word as Rusland verbrokkel.[7]
Vir etniese bewegings is historiese argumentasie die belangrikste motivering vir die skepping van 'n onafhanklike Astrakhan. Ander aktiviste wat nie by enige beweging geaffilieer is nie, kan onafhanklikheid ondersteun omdat hulle ontevrede is met die oorsentralisasie van vandag se Rusland en die verwaarlosing van afgeleë streke deur Moskou.