Sosialisme

Sosialisme is 'n ekonomiese en politieke stelsel waar die werkers (en nie hul werkgewers nie) beheer oor die produksiemiddele, soos masjinerie en landbougrond uitoefen. Mense wat so 'n koöperatiewe samelewing bepleit word sosialiste genoem. Hulle glo daaraan dat goedere en dienste vir menslike gebruik, en nie vir winste geproduseer moet word nie. Sosialiste glo dat alles in die samelewing deur die koöperatiewe pogings van sy lede vervaardig moet word.

Daar is verskeie vorme van sosialisme, en geen enkele definisie dek die totale spektrum nie. Hulle stem ooreen in die opsig dat die werkers die hulpbronne en produksiemiddele moet besit.^[1] Hulle verskil egter van mekaar in terme van die rol van die vryemark en beplanning, asook die rol van bestuurders en die regering se rol in die ekonomie.

Robert Owen was die eerste sosialis. Sy volgelinge begin hulself in 1841 sosialiste te noem.^[2] Hy word steeds as die pionier van die Koöperatiewe Beweging in Brittanje beskou. Hy was van mening dat die werkers die maatskappye waar hulle werk moet besit. Die werkers sal dan die winste regverdig onder mekaar verdeel. Hy het so 'n nuwe model fabriek in New Lanark, Skotland opgerig.^[3]

Karl Marx is die bekendste sosialis, maar is eerder die argitek van die teorieë oor sosialisme en kommunisme. Hy het 'n omvattende boek oor kapitalisme, sosialisme en kommunisme geskryf, genaamd "Die Kommunistiese Manifes". Friedrich Engels was 'n mede-skrywer, en het baie van Marx se werk en navorsing befonds.

Verskeie sosialistiese politieke partye is gedurende die 19de eeu en vroeë deel van die 20ste eeu gevorm. Linkse politieke partye is oor die algemeen nuwer as hul regse eweknieë.

• Kapitalisme
• Kommunisme

• Wikimedia Commons het meer media in die kategorie Sosialisme.
• Basiese inleiding tot sosialisme, kommunisme en marxisme

Wikinews bevat nuus in verband met Sosialisme.

Hierdie artikel is ’n saadjie. Voel vry om Wikipedia te help deur dit uit te brei.