Staatsgreep in Burkina Faso (September 2022)

'n Staatsgreep het op 30 September 2022 in Burkina Faso plaasgevind, wat die tussentydse president Paul-Henri Sandaogo Damiba verwyder het oor sy onvermoë om 'n Islamitiese opstand te hanteer. Damiba het net agt maande tevore in 'n staatsgreep aan bewind gekom. Kaptein Ibrahim Traore het as tussentydse leier oorgeneem.

Die staatsgreep het plaasgevind in die nasleep van die Burkina Faso-staatsgreep in Januarie 2022. Die staatsgreep in Januarie is gemotiveer deur die Burkinabe-regering se onvermoë om die jihadistiese opstand in Burkina Faso te bedwing. 'n Groep weermagoffisiere het president Roch Marc Christian Kaboré omvergewerp en die Patriotiese Beweging vir Beveiliging en Herstel militêre junta met Paul-Henri Sandaogo Damiba as die hoof geïnstalleer.^[1][2]Die staatsgreep is aanvanklik deur baie in Burkina Faso verwelkom, aangesien die vorige regering diep ongewild geraak het weens sy versuim om die opstand te hanteer.^[3]

Die nuwe regime was egter ook nie in staat om die rebelle te verslaan nie, en het eerder selfs meer grondgebied aan Jihadiste en ander militante verloor.^[1][2] Teen September 2022 was byna 40% van Burkina Faso deur nie-staatsmagte beheer. Intussen het Damiba sy minister van verdediging afgedank en self die pos aanvaar.^[2][3] Verskeie van die offisiere wat die staatsgreep in Januarie ondersteun het, het ontevrede geraak met Damiba se bewind en het later beweer dat hy nie genoeg daarop gefokus het om die insurgente te verslaan nie en eerder sy eie doelwitte nagejaag het. Die ontevrede elemente, gelei deur kaptein Ibrahim Traore, het dus hul eie staatsgreep geloods.^[1] Openbare steun vir Damiba het ook afgeneem.^[3]

Op 26 September is 'n voorraadkonvooi na die beleërde noordelike dorp Djibo deur rebelle in 'n lokval gelei, met die dood van elf Burkinese soldate en die ontvoering van 50 burgerlikes. Hierdie gebeurtenis het die publiek se vertroue in Damiba se regering verder ondermyn.^[4]

Die gebeure het vroeg die oggend begin toe hewige geweervuur en ontploffings gehoor is in verskeie dele van die hoofstad Ouagadougou, insluitend in die Ouaga 2000-woonbuurt wat beide die presidensiële en militêre junta-hoofkwartier huisves.^[2][5] Gemaskerde soldate het blokkades in die hoofstad se sentrum georganiseer. ^[4] Botsings het plaasgevind by 'n militêre basis, Camp Baba Sy,^[3] waar Damiba hoofsaaklik gebaseer was. Geweervuur is ook by die Kosyam-paleis aangemeld.^[4] Staats-TV het van die lug gegaan. Ure later het die tussentydse regering 'n "interne krisis" binne die weermag erken en gesê samesprekings is aan die gang om 'n skikking te bereik.^[2][5] Op Facebook het tussentydse president Damiba erken dat daar 'n "verandering in gesindheid onder sekere elemente van die nasionale gewapende magte was".^[3] Soos burgerlikes besef het dat 'n staatsgreep plaasvind, het groepe in die hoofstad bymekaargekom om inligting in te samel of ondersteuning vir die staatsgreepplanners te demonstreer.^[3]

Kaptein Traore het die aand aangekondig dat hy en 'n groep offisiere besluit het om tussentydse president Damiba te verwyder weens sy onvermoë om 'n verergerende Islamitiese opstand in die land te hanteer. Hy het 'n aandklokreël van 9:00 nm. tot 5:00 vm. ingestel, alle politieke en burgerlike samelewingsaktiwiteite opgeskort, alle lug- en landgrense gesluit en die Grondwet van Burkina Faso opgeskort.^[5][6]

Die staatsgreep is beskryf as "baie betreurenswaardig" deur die president van die land se Beweging vir Menseregte, wat ook die weermag gekritiseer het vir sy verdeeldheid en onvermoë om ekstremisme te bekamp.^[7]

Godsdiens- en gemeenskapsleiers het op 2 Oktober aangekondig dat Damiba ingestem het om uit sy pos te bedank nadat hulle tussen hom en Traore bemiddel het. Damiba het sewe waarborge in ruil geëis, insluitend dat sy bondgenote beskerm sal word, 'n waarborg vir sy veiligheid en regte, en dat die nuwe junta die belofte wat hy aan die Ekonomiese Gemeenskap van Wes-Afrikaanse State (ECOWAS) gemaak het oor die herstel van burgerlike bewind in die land oor twee jaar.^[8] Traore het ingestem en Damiba het sy bedanking in 'n oudio-opname aangekondig. Hy is toegelaat om in ballingskap in Togo te gaan.^[9]