Tatarstan

Republiek Tartarstan Республика Татарстан
Die ligging van Tartarstan in Rusland.
Politieke status
Land	Russiese Federasie
Federale distrik	Wolga
Ekonomiese streek	Wolga
Stigting	27 Mei 1920
Regering
Hoofstad	Kazan
Leier	Roestam Minnichanof
Amp	President
Wetgewer	Staatsraad
Bevolking
Sensus	2010
Totaal	3 786 488
Volgorde	8ste
Digtheid	55,68/km²
Stedelik	75,4%
Plattelands	24,6%
Statistiek
Oppervlakte	68 000 km²
Volgorde	44ste
Tydsone	UTC+04:00
Registrasienommer	16,116
Amptelike tale	Russies, Tartaars
Webtuiste	http://tatarstan.ru/
Wapen en vlag
Portaal    Rusland

Tatarstan (volle naam die Republiek Tatarstan; Russies: Респу́блика Татарста́н, Respoeblika Tatarstan; Tartaars: Татарстан Республикасы, Tatarstan Respoeblikasi) is ’n republiek (’n deelgebied) van Rusland in die Federale Distrik Wolga. Die hele Tatarstan met sy hoofstad, Kazan, is bekend vir die vreedsame saambestaan van Christene en Moslems.^[1][2][3]

Dit grens aan Kirof-, Oeljanofsk-, Samara- en Orenburg-oblast, Mari El, Oedmoertië, Tsjoewasjië en Basjkortostan. Die oppervlakte is 68 000 km² en volgens die Russiese sensus van 2010^[4] is die inwonertal 3 786 488.

Die republiek het sterk kulturele bande met die buurstaat Basjkortostan.^{[5][6] [7]} Die amptelike tale is Tataars en Russies.^[8]

Die eerste bekende georganiseerde staat binne die grense van Tatarstan was Wolga-Bulgarye (omstreeks 700-1238). Dié staat het handelsbande dwarsdeur Binne-Eurasië, die Midde-Ooste en die Oosseestreek gehad en het sy onafhanklikheid behou ondanks druk deur volke soos die Chasare, Kiëf-Roes en die Koemane-Kiptsjake. Islam is omstreeks 922 deur sendelinge uit Bagdad na die streek gebring.

Wolga-Bulgarye is eindelik laat in die 1230's verslaan deur die Mongoolse magte van Batoe Khan. Die inwoners, wat vermeng geraak het met die Goue Horde se Kiptsjakiessprekende volke, het as die "Wolga-Tatare" bekend geword. In die 1430's het die streek weer onafhanklik geword as die basis van die khanaat Kazan.

Die khanaat is in die 1550's deur die troepe van Iwan die Verskriklike verower, met Kazan wat in 1552 beset is. Baie Bulgare is gedwing om Christene te word en kultureel te verrussies. Katedrale is gebou en die Russiese regering het die oprig van moskees verbied. Dié verbod is eers in die 18de eeu deur Katharina die Grote opgehef.

Tydens die Russiese Burgeroorlog van 1918-1920 het Tataarse nasionaliste probeer om die onafhanklike republiek Idel-Oeral te stig. Dit is egter deur die Bolsjewiste gekeer en die Tataarse Outonome Sosialistiese Sowjetrepubliek is op 27 Mei 1920 gestig.^{[9] [10]}

In 1921 tot 1922 het ’n groot hongersnood weens oorlogskommunisme gelei tot die dood van sowat 2 miljoen Wolga-Tatare, sowat die helfte van die bevolking. Etniese Russe is daarna gestuur om die streek te bevolk en dit het daartoe gelei dat Tatare eindelik minder as 50% van die bevolking uitgemaak het. Die Al-Russiese Tataarse Sosiale Sentrum (VTOTs) het die Verenigde Nasies gevra om die Tataarse hongersnood van 1921 as volksmoord op Moslemse Tatare te veroordeel.^[11]

Op 30 Augustus 1990 het Tatarstan homself onafhanklik verklaar^[10] en in 1992 het Tatarstan ’n referendum oor ’n nuwe grondwet gehou.^[12] Sowat 62% van dié wat gestem het, het gestem vir die grondwet, waarin Tatarstan ’n soewereine staat genoem word. Die Russiese konstitusionele hof het die referendum egter ongrondwetlik verklaar.^[13] In die Russiese grondwet van 2002^[12] is Tatarstan gedefinieer as deel van die Russiese Federasie.

Op 20 Desember 2008, in reaksie op Rusland se erkenning van Abchasië en Suid-Ossetië, het die Milli Mejlis van die Tataarse Volk Tatarstan onafhanklik verklaar en die VN se goedkeuring gevra.^[14] Die VN en Russiese regering het egter albei die versoek geïgnoreer. Op 24 Julie 2017 het die outonomie-ooreenkoms van 1994 tussen Moskou en Kazan verval, en dit het Tatarstan die laaste republiek van Rusland gemaak wat sy spesiale status verloor het.^[15]

• (ru) Amptelike webwerf
• Toerisme-inligting oor Tatarstan op Wikivoyage

• Wikimedia Commons het meer media in die kategorie Tatarstan.

• Hierdie artikel is in sy geheel of gedeeltelik uit die Engelse Wikipedia vertaal.