Yukio Mishima

Yukio Mishima
三島由紀夫
Mishima in 1956
Gebore	Kimitake Hiraoka (1925-01-14)14 Januarie 1925 Nagasumi-cho 2-chome, Yotsuya-ku, Tokio, Tokio Prefektuur, Japannese Ryk (Teenswoordig: Yotsuya 4-chome, Shinjuku-ku, Tokio, Japan)
Sterf	25 November 1970 (op 45) JSVM Kamp Ichigaya Ichigaya Honmura-chō, Shinjuku, Tokio, Japan
Doodsoorsaak	Seppuku
Alma mater	Universiteit van Tokio
Beroep	Romansier, dramaturg, digter, skrywer, essayis
Notable work	Bekentenissen van een gemaskerde, Het goude paviljoen
Handtekening
[[Lêer:|128px|class=skin-invert]]

Yukio Mishima (三島 由紀夫 Mishima Yukio) was die skuilnaam van Kimitake Hiraoka (平岡 公威 Hiraoka Kimitake, 14 Januarie 1925 – 25 November 1970), 'n Japannese skrywer, digter, draaiboekskrywer, akteur, regisseur, nasionalis, en stigter van die Tate no kai.

Mishima word beskou as een van die belangrikste Japannese skrywers van die 20ste eeu. Hy is in 1968 oorweeg vir die Nobelprys vir Letterkunde maar die prys is toegeken aan sy landgenoot, Yasunari Kawabata.^[1]

Sy werke sluit die romans Bekentenissen van een gemaskerde, Het gouden paviljoen en die outobiografiese essay Sun and Steel in.

Mishima se werke word gekarakteriseer deur hul weelderige woordeskat en dekadente metafore, die versmelting van tradisionele Japannese en moderne Westerse literêre style, en die obsessiewe daarstelling van die eenheid van prag, erotisisme en die dood.^[2]

Hy was 'n velle kritikus van Marxistiese ideologieë en het 'n ongewapende burgerlike milisie gestig vir die uitgesproke doel om die keiser te verdedig in die geval van 'n rewolusie deur Japannese kommuniste. Op 25 November 1970 het Mishima en vier lede van sy milisie 'n militêre basis in sentraal Tokio betree en die bevelvoerder gyselaar geneem.

Hy en die lede van sy milisie het probeer om die soldate by die basis te oortuig om by hulle aan te sluit ter ondersteuning van die keiser en met die doel om Japan se pasifistiese grondwet tot niet te maak. Toe hierdie poging onsuksesvol was, het Mishima selfmoord gepleeg by wyse van seppuku.

Mishima word gebore in die voorstad Yotsuya^[3] in Tokio as seun van Azusa Hiraoka, onderdirekteur van die Ministerie van Visserye in die Ministerie van Landbou, en Shizue Hara. Toe hy maar pas vyf dae oud was word hy deur sy grootmoeder, Natsu Nagai, weggeneem by sy ouers. Nagai was oorspronklik afkomstig uit 'n familie van Bushi (haar grootvader was Matsudaira Yoritaka). Die jongeling kom selde buite, en neem nie deel aan sport nie. Hy ontwikkel egter 'n voorliefde vir die letterkunde, en in die besonder vir Kabuki-teater. Mishima se biograaf, Henry Scott-Stokes, skryf na haar dood oor Nagai: "Haar invloed op haar kleinseun was beduidend. Sy het hom grootgemaak soos 'n Japannese meisie, maar sy het hom ook fierheid geleer en by hom die samoerai-gees van haar voorouers ingeprent".^[4]

Toe hy 12 was keer Mishima terug na sy ouers. Sy vader Azusa Hiraoka, 'n amptenaar, ondervind die letterkundige belangstellings van sy seun as vroulik en onderskep dikwels manuskripte uit sy kamer. Toe Mishima op 16-jarige leeftyd sy eerste boek, Hanazakari no Mori (Het bloeiende woud), publiseer, raai sy leermeesters hom aan om dit onder 'n skuilnaam te doen, en sodoende word 'Yukio Mishima' gebore. Die verhaal verskyn oorspronklik in aflewerings in die literêre tydskrif Bungei Bunka, soos destyds die gewoonte was in Japan.

Toe hy in September 1944 afstudeer ontvang hy uit die hande van die keiser 'n gindokei – 'n silwer horlosie – as beloning vir sy prestasies. Hy het egter 'n swak gestel gehad, en is tuberkulose foutiewelik by hom gediagnoseer, met die gevolg dat hy - teen sy sin - tydens die Tweede Wêreldoorlog nie militêre diensplig verrig het nie. Mishima kon dus gewoon bly skryf terwyl hy Duitse Reg studeer het aan die Keiserlike Universiteit. In 1947 studeer hy af in die regsgeleerdheid aan die Universiteit van Tokio.

Na sy studies werk hy by die Ministerie van Finansies, maar bedank binne 'n jaar om hom ten volle aan sy skryfwerk en liggaamlike oefening te wy; die "weg van die pen" en die "weg van die swaard"; soos die samoerai van ouds: hulle was gedugte krygers, maar dikwels ook sensitiewe digters. Deur fanatiese beoefening van karate, kendo en liggaamsbou verander hom van 'n swakgeboude man in 'n fiere en breedgeboude man met 'n belangstelling in die homoërotika en masochisme. Hy skryf Kamen no kokuhaku (Bekentenissen van een gemaskerde), 'n outobiografiese werk oor 'n jong homoseksuele man wat agter 'n masker moet skuil om in die samelewing in te pas. Hierdie werk is in Nederlands vertaal, en so ook onder meer Het gouden paviljoen en Een zeeman door de zee verstoten.

Mishima het honderde romans, essays, gedigte, toneelstukke en selfs 'n libretto geskryf. In die 1960's het Mishima sy suksesvolste romans geskryf wat goed ontvang is deur literêre kritici. Hy het ook in 'n aantal films gespeel. Sy meesterstuk is die tetralogie Hojo no umi ("De zee van de vruchtaarheid"). In die verskillende dele van hierdie omvangryke werk (agtereenvolgens Haru no Yuki (Lentesneeuw, 1968), Honba (Springende paarden, 1969), Akatsuki no tera (Tempel van de dageraad, 1970) en Tennin Gosui (De degeneratie van een Engel , 1970)) ontmoet die hoofkarakter Honda in elke daaropvolgende deel die reïnkarnasie van 'n karakter uit die vorige deel.

Soms was 'n koerantberig genoeg vir Mishima om 'n volledige verhaal te skryf. Hiervan getuig o.m. sy Kinkakuji (Het goude paviljoen, 1956) en Utage no ato (Na het banket, 1960). Ander romans beskik oor elemente uit die Griekse tragedie, soos Ai no kawaki (Dorst naar liefde, 1950) en Gogo no eiko (Een zeeman door de zee verstoten, 1963).

In die inleiding tot sy vertaling van Kinkakuji beskryf C. Ouwehand Mishima se styl soos volg: "Mishima se skryfstyl is nie maklik nie, die grammatika is nie altyd suiwer Japannees nie, en sy keuse van woorde en voorkeur vir moeilike, weinig gebruikte karakters kom soms voor as pretensieus en aanstellerig".^[5]

Alhoewel Mishima drie keer daarvoor benoem is, het hy nooit die Nobelprys vir letterkunde verower nie. Die eer het sy vriend en mentor Yasunari Kawabata in 1968 te beurt geval. Volgens Henry Scott-Stokes kon die verhouding tussen Mishima en Kawabata nie werklik as 'n vriendskap beskryf word nie: "Hulle het 'n literêre alliansie gesmee wat gebaseer was op wedersydse begrip en waardering, eerder as ware vriendskap." Hierdie waardering blyk uit 'n essay wat Mishima oor Kawabata se werk in 1949 geskryf het, en Kawabata se gunstige resensies van Mishima se verhale. In 1946 het hy byvoorbeeld gesorg dat die verhaal Tabako (De sigaret) in die gesaghebbende tydskrif "Ningen gepubliseer word.

Mishima se literêre loopbaan was beslis suksesvol. Hy het verskeie ander toekennings gewen en was (en is steeds) buite Japan bekend om sy werk.

In sy belangrikste essay getiteld "Bunka beiron" ("Een verdediging van cultuur") voer hy aan dat die Keiser van Japan die bron van Japannese kultuur is, en dus is die verdediging van die keiser gelyk aan die verdediging van Japannese kultuur. In Oktober 1967 stel Mishima aan studente van die Controversy Journal voor dat 'n burgerlike leër (milisie) op die been gebring word wat die Japannese Selfverdedigingsmag tydens 'n skielike aanval sou kon help. Hy moes gou hierdie idee laat vaar, deels weens die gebrek aan ondersteuning van die Japannese Selfverdedigingsmag self. Daarom besluit hy om sy eie private leër, die Tatenokai (Gilde van die Skild), te stig om die keiser te beskerm. Mishima het uniforms laat ontwerp, foto's geneem en studente opgelei in 'n ASDF-kamp by Berg Foedji. Op 3 November 1968 kies die studente (destyds veertig) "Tate no kai" (楯 の 会, Gilde van die Skild) as naam vir hul leër. Die "soldate" (reeds honderd vanaf Maart 1970) het elke maand (behalwe Maart en Julie toe hulle op 'n opleidingskamp was) bymekaargekom.

Mishima het ook die invloed van die Westerse (veral Amerikaanse) kultuur in Japan en die gepaardgaande verlies aan ou Japannese waardes teëgestaan en was van mening dat die etos en ou erekode van die samoerai, insluitend dié van eerbare selfmoord (seppuku), waaroor hy 'n boek geskryf het, herstel moes word.

Na maande se voorbereiding besoek Mishima en vier van sy kadette op 25 November 1970 die bevelvoerder van die Japannese Selfverdedigingsmag se hoofkwartier in Tokio. Nadat hy die bevelvoerder in sy kantoor vasgebind het moes die soldate van die twee-en-dertigste garnisoen onder die balkon bymekaarkom om na Mishima se toespraak te luister. Hy het 'n toespraak gehou oor patriotisme en die agteruitgang van die Japannese volk en sy verdedigers (synde die weermag); die soldate was egter nie geïnteresseerd in sy idees nie.

Na hierdie toespraak het hy weer die kantoor binnegegaan deur 'n venster, waar hy seppuku (rituele selfmoord) gepleeg het. Nadat hy self sy maag met 'n tanto binnegedring het is hy onthoof deur sy vriend Isho Morita, wat daarna ook selfmoord gepleeg het.^[6]

Die punkrock-groep The Stranglers verwys eksplisiet na Mishima in hul snit Death and Night and Blood op hul LP Black And White uit 1978.

In 1980 publiseer Marguerite Yourcenar die boek Mishima of Het Visioen van de leegte. Dit handel oor die lewe, werk en dood van Mishima. In 1985 is 'n film oor sy lewe getiteld Mishima - A Life In Four Chapters deur Paul Schrader uitgebring, met musiek deur Philip Glass.

• Een zeeman door de zee verstoten. Oorspronklike titel: Gogo no eiko Kopiereg 1963 deur Kodansha. Nederlandse weergawe: J.M.Meulenhoff, 2007.
• Na het banket. Oorspronklike titel: Utago no ato 1960. Nederlandse weergawe: Meulenhoff biblio, 1986.
• Het gouden paviljoen (Engelse titel: The Temple of the Golden Pavilion). Oorspronklike titel: Kinkaku-ji 1956. Nederlandse weergawe: J.M. Meulenhoff, 2005.
• Bekentenissen van een gemaskerde (Engelse titel: Confessions of a Mask). Oorspronklike titel: Kamen no kokuhaku' 1945. Nederlandse weergawe: Meulenhoff Millennium, 2009.
• Lentesneeuw. De zee van de vruchtbaarheid I. Oorspronklike titel: Haru no yuki - deel 1 Hojo no umi. Kopiereg 1968 deur die erfgename van Yukio Mishima, Tokio. Nederlandse weergawe: J.M. Meulenhoff, 1990.
• Losgebroken paarden. De zee van de vruchtbaarheid II. Oorspronklike titel: Honbâ - deel 2 Hojo no umi. Kopiereg 1968 deur die erfgename van Yukio Mishima, Tokio. Nederlandse weergawe: J.M. Meulenhoff, 1987.
• De Tempel van de Dageraad. De zee van de vruchtbaarheid III. Oorspronklike titel: Akatsuki no tera - deel 3 Hojo no umi. Kopiereg 1970 deur die erfgename van Yukio Mishima, Tokio. Nederlandse weergawe: J.M. Meulenhoff, 1987.
• Het verval van de hemelinge. De zee van de vruchtbaarheid IV. Oorspronklike titel: Tennin gosui - deel 4 Hojo no umi. Kopiereg 1971 deur die erfgename van Yukio Mishima, Tokio. Nederlandse weergawe: J.M. Meulenhoff, 1989.
• Drie verhalen. Oorspronklike titel: Yukoku. Kopiereg 1961 deur die boedel van Yukio Mishima. Nederlandse weergawe: Meulenhoff Millennium, 1990.
• Boom uit de tropen Oorspronklike titel: Nettaiju 1960. Nederlandse weergawe: International Theatre Bookshop, 1987.
• Madame de Sade Oorspronklike titel: Sado koshaku fujin 1965. Nederlandse weergawe: Uitgeverij Appel, 1989.

• Jan van Herreweghe: Literatuur uit Japan, 1989.
• John Nathan: Mishima: a biography, Boston: Little, Brown, 1974.
• Henry Scott-Stokes: The Life and Death of Yukio Mishima, Cooper Square Press, 2000.

• Karel Hellemans: Inleiding tot de Japanse cultuur en literatuur, kursus aan KULeuven, 2007.

• Paul Schrader: Mishima: a life in four chapters (video). 1985.

• The Political Afterlives of Yukio Mishima, Japan’s Most Controversial Intellectual And Global Icon Of The Far Right Jacobin artikel

• Wikimedia Commons het meer media in die kategorie Yukio Mishima.