Zabaikalski-krai

Zabaikalski-krai Забайкальский край
Die ligging van Zabaikalski-krai in Rusland.
Politieke status
Land	Russiese Federasie
Federale distrik	Siberiese
Ekonomiese streek	Oos-Siberiese
Stigting	1 Maart 2008
Regering
Hoofstad	Tsjita
Leier	Konstantin Ilkofski
Amp	Goewerneur
Wetgewer	Wetgewende Raad
Bevolking
Sensus	2010
Totaal	1 107 107
Volgorde	47ste
Digtheid	2,57/km2
Stedelik	65,9%
Plattelands	34,1%
Statistiek
Oppervlakte	431 500 km2
Volgorde	10de
Tydsone	UTC+10:00
Registrasienommer	91
Amptelike tale	Russies
Webtuiste	http://www.e-zab.ru
Wapen en vlag
Portaal    Rusland

Zabaikalski-krai (Russies: Забайкальский край) is genoem na die geografiese gebied Transbaikal ("agter die Baikal") en is sedert 1 Maart 2008 ’n krai van Rusland. Dit het ontstaan deur die samesmelting van die Tsjita-oblast en die Agin-Boerjatiese Outonome Okroeg nadat ’n referendum daaroor op 11 Maart 2007 gehou is. Meer as 90% van die inwoners het daarvoor gestem.

Volgens die sensus van 2010^[1] het die gebied 1 107 107 inwoners, waarvan Russe 89,9%, uitmaak, Boerjate 6,8% en Oekraïners 0,6%.

Daar is reeds planne om die nuwe gebied later te laat saamsmelt met die outonome republiek Boerjatië en die saamgevoegde Irkoetsk-oblast om die Baikal-krai te vorm.

Rawil Geniatoelin, goewerneur van die Tsjita-oblast, is op 5 Februarie 2008 verkies tot goewerneur van Zabaikalski-krai deur die meerderheid van doema-afgevaardigdes van Tsjita en Agin-Boerjatië. Hy is sedert 1 Maart 2008 in die amp.^[2]

Die eerste tekens van menslike lewe in die streek dateer terug na 35 000 tot 150 000 jaar gelede. Vroeë bewyse is ontdek aan die oppervlak van antieke riviergruis van die Girsjeloenki (’n sytak van die Chilokrivier) naby die stad Tsjita.

Mongoolsverwante plaatgrafmonumente is in die Baikalstreek ontdek.^[3] Die Zabaikalsk-streek is beheer deur die Xiongnu-ryk (209 v.C. - 93 n.C.), die Mongoolse Xianbei-staat (93-234), Rouran-khaganaat (330-555), Mongoolse Ryk (1206-1368) en Noord-Yuan (1368-1691).^[4]

In die 17de eeu het Mongoolssprekende Daurs aan die Sjilka-, die Amoer- en die Boerejarivier gewoon. Die streek Dauria is na hulle genoem – dit is ook die Transbaikal genoem en is nou die gebied van Rusland oos van die Baikalmeer. Vandag is daar nog Boerjat-Mongole in die streek.

In April 2006 het streeksowerhede begin met voorbereidingswerk vir die vereniging van die Tsjita-oblast en Agin-Boerjatiese Outonome Okroeg. Leiers van die streke het op 17 November dié jaar ’n brief na die Russiese president, Wladimir Poetin, gestuur en hy het die inisiatief ondersteun.

’n Referendum oor die vereniging is op 11 Maart 2007 gehou. In Tsjita-oblast het 90,29% (535 045 kiesers), ja gestem en net 8,89% (52 698 kiesers) nee. Die stempersentasie was 72,82%. In die Agin-Boerjatiese Outonome Okroeg het 94% (38 814 kiesers) ja gestem en net 5,16% (2 129 kiesers) nee. Die stempersentasie was 82,95%.

Op 23 Julie 2007 het president Poetin ’n federale konstitusionele wet onderteken vir die vereniging van die twee streke en op 1 Maart 2008 is die Zabaikalski-krai gebore.

Volgens ’n opname in 2012^[5] behoort byna 25% van die bevolking tot die Russies Ortodokse Kerk, 6,3% tot Boeddhisme en 6% tot ander Christelike kerke as die Ortodokse kerke.

Daarbenewens is 2% Ortodokse Christelike gelowiges, maar behoort nie tot enige (nie-Russiese) Oosters-Ortodokse kerk nie, 28% meen hulle is spiritueel maar nie godsdienstig nie, 17% is ateïsties en 16,15% volg geen godsdiens nie of het geen antwoord verskaf nie.^[5]

Volgens die Russiese sensus van 2010^[1] maak Russe 89,9% van die bevolking uit en Boerjate 6,8%. Ander groepe is Oekraïners (0,6%), Tatare (0,5%), Belarusse (0,2%), Azeri (0,18%) en Ewenks (0,1%). Altesaam 19 981 mense het nie hulle etnisiteit verklaar nie. Daar word geraam die verspreiding van dié groep is dieselfde as vir die groep wat wel hulle etnisiteit verklaar het.^[7]

s • b • w Grootste stede en dorpe van Zabaikalski-krai Russiese sensus 2010[1]
	Ranglys	Stadnaam	Administratiewe afdeling	Bevolking
Tsjita Krasnokamensk	1	Tsjita	Tsjitinski-distrik	324 444
	2	Krasnokamensk	Krasnokamenski-distrik	55 666
	3	Borzia	Borzinski-distrik	31 379
	4	Petrofsk-Zabaikalski	Petrofsk-Zabaikalski-distrik	18 549
	5	Nertsjinsk	Nertsjinski-distrik	14 959
	6	Sjilka	Sjilkinski-distrik	13 947
	7	Tsjernisjefsk	Tsjernisjefski-distrik	13 359
	8	Mogotsja	Mogotsjinski-distrik	13 258
	9	Karimskoje	Karimski-distrik	13 037
	10	Balei	Baleiski-distrik	12 533

Die krai is geleë binne die historiese streek Transbaikalië (Dauria) en het aansienlike buitelandse grense met China (Binne-Mongolië; 998 km) en Mongolië (die Dornod-, Khentii- en Selenge-provinsie; 868 km). In Rusland self grens dit aan die Irkoetsk- en Amoer-oblast, sowel as aan Boerjatië en Sacha (Jakoetië). Die Chentei-Daur-hooglande kom aan die suidwestekant voor.

• Wikimedia Commons het meer media in die kategorie Zabaikalski-krai.

• Hierdie artikel is in sy geheel of gedeeltelik uit die Engelse Wikipedia vertaal.